İzmir Milletvekili İbrahim Akın, bu hafta genel kurul gündeminde tartışılan ve kanunlaşan “Maden Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi" ve daha önceden imzalanmış "Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri Arasında Enerji ve Doğal Kaynaklar Alanında Stratejik Ortaklık Çerçeve Anlaşması” arasındaki ilişkiden hareketle açığa çıkan endişeleri meclis gündemine taşımış, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar'ın yanıtlaması istemiyle soru önergesi verdi.
Akın'ın konuyla ilgili soru önergesi şu şekilde;
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Aşağıdaki soruların Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan BAYRAKTAR tarafından Anayasa’nın 98’inci ve İçtüzüğün 96’ncı ve 99’uncu maddeleri gereğince yazılı olarak cevaplandırılmasını arz ederim.
İbrahim AKIN ü
İzmir Milletvekili
Bilindiği gibi 19 Temmuz 2023 tarihinde Abu Dabi'de Türkiye Cumhuriyeti ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında "Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Birleşik Arap Emirlikleri Hükümeti Arasında Enerji ve Doğal Kaynaklar Alanında Stratejik Ortaklık Çerçeve Anlaşması” imzalanmıştır.
Bahse konu Anlaşmanın, iki ülke arasında enerji alanında stratejik ortaklığın tesis edilmesi, karşılıklı yatırımların artırılması ve işbirliğinin geliştirilmesine katkı sunacağı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından belirtilmektedir.
Anlaşma kapsamında;
Yenilenebilir ve Temiz Enerji,
Şebeke ve İletim,
Termik Santraller,
Tabii Kaynaklar ve Yeni Teknolojiler,
Enerji Verimliliği, alanlarında işbirliği yapılacağı belirtilmektedir.
Anlaşmanın 3.6 Maddesinde “Türk Tarafı, ilgili Proje anlaşması kapsamında belirlenecek sınırlı bir süre için ve sadece söz konusu Projenin uygulanması amacıyla Projeler gerekli sahayı/sahaları belirleyecek ve tahsis edecektir…Türk tarafı ve yetkili makamı, BAE Tarafı ve tayin edilmiş kuruluşları dışında herhangi bir yatırımcı ile söz konusu Proje için belirlenen saha(lar) üzerinde herhangi bir Projenin geliştirilmesi için doğrudan veya dolaylı olarak müzakere etmeyecek veya anlaşma yapmayacak veya söz konusu sahanın rakip bir proje için kullanılmasına izin vermeyecektir” denilmektedir.
Aynı anlaşmanın 3.8 Maddesinde de “Türk Tarafı Türkiye Cumhuriyeti’nin yürürlükteki kanun ve yönetmeliklerine uygun olarak Projelerin uygulanması için izinlerin, ruhsatların ve çevresel etki değerlendirme surecinin alınmasında kolaylık ve destek sağlayacaktır” hükmüne yer verilmiştir.
Anlaşmanın 6. Maddesinde ise “Taraflar, Projelerle ilgili herhangi bir bilgiyi ilgili tayin edilmiş kuruluşları (ve onların ilgili iştirakleri) dışında ifşa etmeyecek ve Taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça bu tür bilgileri gizli tutmak için ellerinden gelen üstün çabayı göstereceklerdir.” denilmiştir.
BAE ile imzalanmış olan bu Anlaşmanın yürürlüğe girmesinin hemen ardından 29.01.2024 tarihinde iktidar milletvekilleri tarafından “Maden Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” hazırlanmış ve TBMM Gündemine getirilmiştir. Bu Kanun teklifinin 4. Maddesinde de bahse konu Anlaşmada geçen konularla ilgili bir düzenlemenin aşağıdaki şekilde teklif edildiği görülmektedir:
MADDE 4- 4/4/1990 tarihli ve 3621 sayılı Kıyı Kanununun 6 ncı maddesinin başlığında yer alan "Denizde" ibaresi "Su Alanlarında" şeklinde, altıncı fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve altıncı fıkradan sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
"îçme-kullanma suyu temin edilen rezervuarlar ve sulak alanlar ile bu Kanun kapsamında kalan kıyı ve sahil şeritleri hariç olmak üzere denizler, baraj gölleri, suni göller ve tabii göllerin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığınca yenilenebilir enerji kaynak alanı olarak ilan edilen alanlarında imar planı yapılmaksızın yenilenebilir enerji üretim santralleri kurulabilir."
"İçme-kullanma suyu temin edilen rezervuarlar ve sulak alanlar ile bu Kanun kapsamında kalan kıyı ve sahil şeritleri hariç olmak üzere baraj gölleri, suni göller ve tabii göllerde imar planı yapılmaksızın 14/3/2013 tarihli ve 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanununa göre hidrolik kaynaklara dayalı önlisans veya üretim lisansı sahibi tüzel kişiler tarafından yenilenebilir enerji kaynağına dayalı birden çok kaynaklı üretim tesisi kurulabilir. Ayrıca söz konusu alanlarda Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğüne veya sulama birliklerine ait tarımsal sulama amaçlı tesislerin elektrik ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü veya Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünün izniyle sulama birlikleri tarafından yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı lisanssız elektrik üretim tesisi kurulabilir."
Bu bağlamda;
1- İçme-kullanma suyu temin edilen rezervuarlar ve sulak alanlar ile kıyı ve sahil şeritleri hariç olmak üzere denizler, baraj gölleri, suni göller ve tabii göllerde Yenilenebilir Enerji Santrali Kurulması, BAE ile yapılan bahse konu Anlaşmada işbirliği yapılması öngörülen konulardan biri midir?
2- Maden Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifinin yasalaşması durumunda, 2500 MW’ya kadar deniz üstü rüzgâr projesi/projeleri imar planı kapsamından çıkacak mıdır?
3- Söz konusu Anlaşma çerçevesinde BAE tarafından yürütülecek Projeler için Türk tarafının izin, ruhsat ve ÇED konusunda sağlayacağı kolaylık ve destekler nelerdir?
4- Benzer konularda, BAE dışında yerli bir şirketin yapacağı Proje için de gerekli olan izin, ruhsat ve ÇED konusunda kolaylık sağlanacak mıdır? Sağlanacaksa bu kolaylıklar nelerdir?
5- Söz konusu Anlaşma çerçevesinde BAE tarafından yürütülecek Projelerde, rekabet ortamı sağlanması amacıyla herhangi bir ihale vb gibi süreç işletilecek midir?
6- Söz konusu Anlaşma kapsamında sayılan BAE şirketleri, taraf devletin kamu kurumları/kuruluşları mıdır? Anlaşma kapsamında BAE’nin yetkilendirdiği kuruluşlar arasında özel şirketler de var mıdır? Varsa hangileridir?
7- Adı geçen Anlaşmanın 6. Maddesinde, Anlaşmayla ilgili bir Gizlilik düzenlemesine neden ihtiyaç duyulmuştur? Anlaşma kapsamında kamuoyuna açıklanmamış gizli bilgiler var mıdır? Varsa bu bilgiler kimlere açıklanmaktadır.
