Az ya da çok neredeyse hemen hepimizin yüzleştiği, ancak genellikle hafife aldığımız bir konu var: Uyku Kalitesi…
Günümüzün ruhumuzu bedenimizin gerisinde bırakacak kadar hızlı ve tempolu yaşam tarzında,
Kaliteli bir uyku almak genellikle göz ardı edilen bir ihtiyaç olabiliyor.
Ancak,
Uyku kalitesi genel sağlığımız üzerinde belki de tahmin edebileceğinden çok daha derinlemesine bir etkiye sahiptir.
Bu konu ile ilgili on binlerce örnek mevcut,
Hatta çok büyük ihtimalle kendimizin ya da yakın çevremizdekilerin kötü uyku kalitesi nedeniyle birtakım sorunlar yaşadığına şahit olmuşuzdur.
Bununla birlikte SAP India CEO’su Ranjan Das en ikonik olanlardan bir tanesidir…
Harvard ve MIT mezunu olan Ranjan kurumsal hayatın en genç CEO’larından birisi idi,
Buna ek olarak,
- Düzenli egzersiz yapan
- Hatta maraton koşan
- Sağlıklı beslenme alışkanlıkları konusunda çok titiz bir kişi olarak bilinen çok sağlıklı bir iş insanıydı
Tek kötü alışkanlığı ise günde sadece 4 saat uyumasıydı.
Ve…
Ranjan Das henüz 42 yaşında iken ani bir kalp krizi nedeniyle hayata veda etti.
Peki bu bağlamda, sağlıklı bir yaşam için düzenli ve kaliteli uyku ne kadar önemlidir?
İşte bu sorunun peşine düşüp, bilimsel referansları gözden geçirerek sizin için derlediğim bilgiler…
Kötü Uyku Kalitesi
Bilim insanları kötü uyku kalitesi ile:
- Tepki verme süresinde yavaşlama
- Hafıza kaybı
- Psikiyatrik sorunlar
- Obezite ve diyabet
- Bağışıklık sistemi ile ilgili sorunlar
- Yüksek tansiyon dahil birçok kardiyovasküler hastalık ve
- Diğer kronik hastalıkların riskinde ve şiddetinde artış arasında direkt bir ilişki olduğuna işaret ediyor.
Kötü Uyku Kalitesi ve Bilişsel Performans
Uyku, zihinsel performansımız ve konsantrasyon seviyemiz üzerinde doğrudan bir etkiye sahiptir.
American Academy of Sleep Medicine‘da yayınlanan bir çalışmaya göre,
Yeterli uyku alamamak bilişsel fonksiyonlarımızı olumsuz yönde etkiler, konsantrasyonu düşürür ve karar verme yeteneğini zayıflatır.
Çünkü,
Uyku eksikliği beynin bazı bölümlerinin devre dışı kalmasına yol açabiliyor.
Daha spesifik olmak gerekirse,
İnsanlarda üst düzey düşünceden sorumlu olan prefrontal korteks ve duyulardan gelen bilgileri işleyen ve ileten talamus özellikle kötü uyku kalitesi ile olumsuz olarak etkileniyor.
Bu bağlamda,
Uluslararası İnsan Hakları Derneği’ne (ISHR) göre, bir insanı uzun süre uykusuz bırakma uluslararası hukuk kapsamında işkence olarak kabul edilmekte,
Ve,
Birleşmiş Milletler tarafından da bu şekilde değerlendirilmektedir.
ISHR, sürekli uyku yoksunluğunun sinir sisteminin bozulmasına ve diğer ciddi fiziksel ve psikolojik hasarlara yol açtığını açıklamıştır.
Kötü Uyku Kalitesi ve Bağışıklık Sistemi
Kötü uyku kalitesi bağışıklık sistemimizi zayıflatır,
Ve,
Vücudu enfeksiyonlara karşı daha savunmasız hale getirir.
Journal of Experimental Medicine‘de yayımlanan bir çalışma, düzensiz uyku alışkanlıklarının bağışıklık sisteminin normal fonksiyonlarını bozabileceğini göstermiştir.
Kötü Uyku Kalitesi ve Metabolizma
Uyku kalitesinin metabolizma üzerindeki etkileri de göz ardı edilmemelidir.
Kötü uyku kalitesi şeker metabolizması üzerinde olumsuz etkilere sebep olur ve kilo kontrolünü zorlaştırır.
Bu konuda yapılan bir meta-analiz, uyku eksikliğinin obezite riskini artırabileceğini açıkça ortaya koymaktadır.
Kötü Uyku Kalitesi ve Duygudurum Bozuklukları
Uykusuzluk, duygusal durumu ve ruhsal sağlığı da etkiler.
Kronik uyku eksikliği, depresyon, anksiyete ve stres riskini artırır.
Uyku, duygusal dengeyi sağlamak için kritik bir rol oynar ve duygusal iyilik hali ile yakından ilişkilidir.
Kötü Uyku Kalitesi ve Kardiyovasküler Sistem
Kötü uyku kalitesi ile kardiyovasküler risk arasındaki bağlantı zaten bir çok çalışmada iyi bir şekilde belgelenmiştir.
Ancak,
Çoğu çalışma, uykunun yalnızca bir veya iki yönünü (örneğin, uyku süresi veya uyku apnesi) ele alıyor ve zamanın belirli bir noktasındaki tek bir uyku düzenini araştırıyor.
Fransa Ulusal Sağlık ve Tıbbi Araştırma Enstitüsü’nden bir grup bilim insanı, uykunun kardiyovasküler riski nasıl etkilediğine ilişkin daha kapsamlı bir çalışmanın sonuçlarını yayınladı.
Çalışma, uyku kalitesini belirleyen beş uyku düzenini inceliyor:
- Uyku süresi
- Uykusuzluk
- Kronotip (akşamlık veya sabahlık)
- Uyku apnesi
- Gündüz uykululuğu
Çalışmada 11.000’den fazla kişiyi 10 yıl boyunca kardiyovasküler hastalıklar açısından takip etmişler.
Aslında buldukları sonuçlar binlerce yıllık kadim bilgilerin sağlaması niteliğinde:
Mükemmel uyku gecede 7-8 saat uyumak, erken kalkıp erken yatmak…
Çalışmanın çarpıcı çıktıları:
- Bir kişinin başlangıçtaki uyku puanı ne kadar yüksek olursa, kardiyovasküler risk de o kadar düşük olur
- Başlangıçtaki uyku puanına, uykunun düzenlenmesi ile eklenen her bir puan için kardiyovasküler risk %18 oranında azalır
- En az dört uyku özelliği için maksimum seviyeye ulaşılması durumunda, yeni kardiyovasküler olayları %30 ila %60 azaltmak mümkündür
İyi uyku kalitesi ile azalan kardiyovasküler hastalık riski arasındaki ilişki, halihazırda yüksek birpuana sahip kişiler için daha güçlüdür.
Bu da iyi uyku kalitesine hayatta mümkün olduğu kadar erken ulaşmanın ve bunu uzun vadede sürdürmenin önemini gösteriyor.
Bununla birlikte,
Başlangıçta düşük puana sahip kişilerde zamanla puanın iyileşmesiyle ilişkili riskin azalması,
Başlangıçtaki puan ne kadar düşük olursa olsun uyku kalitesini iyileştirmek için hiçbir zaman geç olmadığını göstermektedir
Sonuç Olarak…
Elde bu kadar çok kanıt varken, bile bile uykusuz kalmak hiç de akıl karı değil…
Bazıları, özellikle de işkolikler, ancak öldüğünüzde uyuyabileceğinizi söyler.
İşin ironik yanı,
Eğer bu stratejiyi uygularsanız, o gün düşündüğünüzden biraz daha erken gelecektir.
Bununla birlikte, uyku eksikliği sahip olduğunuz zamanın kalite ve verimliliğini de olumsuz etkiler.
Düzenli olarak uyku eksikliği yaşadığınızda,
Etrafınızdaki şeylerden keyif alma ve işle ilgili kararlar alma beceriniz de bununla orantılı olarak azalacaktır.
Unutmayın,
Hayatınız okyanusa inşa edilen bir köprü olsaydı,
Uyku muhtemelen tüm sistemi ayakta tutan kilit taşı olurdu!!!
