CHP’Lİ AYLİN YAMAN; AİLE VE SOSYAL HİZMETLER BAKANLIĞI BÜTÇESİ’NDE, YAŞLI, ENGELLİ VE YOKSUL VATANDAŞLARIMIZA YER YOK!
TBMM Genel Kurulu’nda Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın 2025 Yılı Bütçesi üzerine söz alan Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonu üyesi ve Cumhuriyet Halk Partisi Ankara Milletvekili Dr. Aylin Yaman; konuşmasına “öncelikle, merkezi bütçenin sadece %2,76’sını alan bu bütçenin, mutlak değer olarak yetersizliğin ötesinde, bütçe disiplininden uzak, hedefleri ölçülebilir ve özenli olmayan yapısı nedeniyle, güven vermeyen bir bütçe olduğunu belirtmeliyim” sözleriyle başladı.
9 milyona yaklaşan 65 yaş üstü vatandaşımızın, %36’sının yani 3 milyon 140 bin vatandaşımızın, gerçek bakım ihtiyacı olan 75 yaş ve üstü grup olduğunun altını çizen CHP’li Yaman, “Ayrıca 1,5 milyon hanede 65 yaş üstü yaşlımız tek başına yaşamaktadır ve bu grubun %75’i, güvencesizlik nedeniyle yoksullaşarak yaşlanan kadınlardır. Şu anda yaşlı bakım merkezlerinden hizmet alan sadece 14.800 yaşlımız olduğunu düşünürsek eğer, sadece tek başına yaşayan 1,5 milyonluk yaşlımıza oranladığımızda bile, ki sadece tek yaşayanların ihtiyacı yoktur, %1’ine bile hizmet verilmemektedir” dedi.
AİLE BAKANLIĞI, 2025 YILI İÇİN YALNIZCA 50 YAŞLIYA DAHA BAKIM HİZMETİ SUNMAYI HEDEFLİYOR.
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın, 2025 yılı için yalnızca 50 yaşlıya daha bakım hizmeti sunmayı hedeflediğini vurgulayan CHP’li Yaman, “Türkiye'de toplamda 461 yaşlı bakım merkezi bulunmakta olup, bu merkezlerin yaklaşık %60'ı özel sektörde faaliyet göstermektedir. Ancak, özel merkezlerin aylık ortalama ücreti 40 bin TL'yi bulurken, 4 milyon emekli yalnızca 12.500 TL ile geçinmeye çalışıyor. Bu durumda, yaşlı bakım hizmetlerinden bu emeklilerin faydalanması beklenemezken, 4.180 TL yaşlılık aylığı alanların hizmet alması ise neredeyse imkansız hale geliyor” dedi.
Yerinde yaşlanmayı savunsak da, hastalık yükü fazla olan yaşlılar için bakım merkezlerine duyulan ihtiyaç her geçen gün artmaktadır uyarısını yenileyen CHP’li Yaman, “öte yandan, evde bakım hizmetleri son derece yetersizken, palyatif bakım sistemi neredeyse yok denecek kadar etkisizdir. Zaten bu iki sistem de insan emek gücüne dayanır ama bu iktidar, asla insana yatırım yapmamaktadır. Sosyal hizmet uzmanları, evde bakım ve yaşlı bakım teknikerleri, fizyoterapistler ve psikologlar gibi sağlık ve bakım alanında görev alacak uzmanlar, yıllardır atama bekliyor” dedi.
Temel hedefleri arasında, Bakım Güvence Sistemi'nin insan kaynağına yatırım yapılarak derhal hayata geçirilmesinin öncelikli olduğunu belirten CHP’li Yaman, “ayrıca, 65 yaş ve üzerindeki 1 milyon 177 bin okuma yazma bilmeyen vatandaşın bir an önce okuma yazma öğrenmesi sağlanmalıdır. Bunun yanı sıra, 65 yaş ve üzerindeki bireylerin %28'ini obezdir ve kadınlarda bu oran %36'ya kadar çıkmaktadır. Obezite, sosyal hayattan kopmaya yol açan, hareket kısıtlılığı ve hastalık yüküyle ciddi sağlık sorunlarını beraberinde getiren bir problem olarak öne çıkmaktadır” uyarısında bulundu.
KADINLAR, ENGELLİLİKTE DE DAHA DEZAVANTAJLI!
Engelli nüfusuna bakıldığında, Türkiye’de yaklaşık 10 milyon engelli bireyin olduğu tahmin ediliyor değerlendirmesinde bulunan CHP’li Yaman, “ancak bu grubun yalnızca %20’si istihdamda yer almakta ve istihdamdaki engelli bireylerin sadece %20’si kadındır. Unutulmamalıdır ki, engellilik durumu kadınlar arasında daha yaygın bir durumdur. %70 ve üzeri engellilik oranına sahip bireyler için belirlenen Engelli Aylığı ise sadece 5.007 TL olup, tüm engellilerin yalnızca %3,5’u bu aylığı alabiliyor. Bu durum, engelli bireylerin ekonomik açıdan büyük zorluklarla karşı karşıya kaldığını göstermektedir” dedi.
Yıllardır değişmeyen resmi rehabilitasyon merkezi sayısı sadece 106 iken, özel rehabilitasyon merkezi sayısı bunun üç katı kadardır diyen CHP’li Yaman, “2023 yılında 106 olan bu sayıya 2024 ve 2025 yıllarında da aynı hedef konmuş durumda, yani 106 merkez. Bu durum, artık yeni rehabilitasyon merkezi açılmadığını ve mevcut sayının sabit kaldığını gösteriyor. Ayrıca, kendi işlerini kurmak isteyenler için verilen destek yıllar içinde sadece 440 TL olarak devam etmekte, yani hibe desteği neredeyse yok denecek kadar az. Bu koşullar, rehabilitasyon alanındaki eksiklikleri ve zorlukları daha da derinleştiriyor” dedi.
YENİ DÜZENLEME İLE ENGELLİLER İÇİN EMEKLİLİK ŞARTLARI ZORLAŞACAKTIR
Her geçen gün, engellilerin sosyal yaşama katılımı daha da zorlaştığını belirten CHP’li Yaman, “araç kullanımından, ÖTV muafiyetine kadar pek çok alanda karşılaştıkları zorluklar artarken, gelmekte olan torba yasa ile 2008 yılı Ekim ayından önce sigortalı olan engelliler için, vergi indirimine esas engellilik derecelerine göre yaş şartı aranmaksızın emeklilik imkanı sağlanıyordu. Ancak, yeni düzenleme ile SGK tarafından yapılacak "çalışma gücü kaybı oranı"na göre emeklilik süreci belirlenecek ve engelliler için emeklilik şartları zorlaşacaktır” uyarısında bulundu.
AİLE VE SOSYAL HİZMETLER BAKANLIĞI SINIFTA KALDI
Son olarak, ekonomik özgürlüklerini sağlamakta yetersiz kalan ve kırılgan gruplara merkezi bütçeden yeterli pay ayırmayan, bütçe disiplini olmayan Aile Bakanlığının, sınıfta kaldığını belirten CHP’li Yaman, “sosyal yardımlar konusunda, 2023 yılı için hane başı ortalama sosyal yardım tutarının 2.192 TL’den, 2024 yılı için 2.280 TL’ye çıktığı duyurulurken, dolar bazında bakıldığında ise yardım miktarının 75$’dan 65$’a düştüğü görülmektedir. Bu düşüş, tabloya yansıyan bir gerçeği ortaya koymaktadır. 2023 Sayıştay Raporu ise önemli bir uyarı yapmaktadır. Rapor, Sosyal Yardımlaşma Vakıflarının İŞKUR’a yeterli yönlendirme yapmadığını, yapılan yönlendirmelerin ise işe yerleştirilmediğini belirterek, yardım alan kişilerin muhtaç durumdan kurtulamadığını vurgulamaktadır” dedi.
