Diyarbakır – DEM Parti Diyarbakır Milletvekili Sevilay Çelenk, 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı öncesinde çocuk işçiliği, çocuk yoksulluğu ve eğitimden kopuş konularını Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) gündemine taşıdı. Çelenk, 2025’in ilk dört ayında en az 19 çocuğun iş cinayetleri sonucu yaşamını yitirdiğini hatırlatarak, “Çocuğun işçisi olmaz, çocuklar çocukluklarını yaşamalıdır” dedi.
İş cinayetlerinde çocuklar ölüyor
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi (İSİG) verilerine göre, 2024 yılında 14 yaş altı 22 çocuk ve 15-17 yaş arası 46 çocuk çalışırken hayatını kaybetti. 2025 yılının ilk dört ayında ise en az 19 çocuk iş cinayetlerinde yaşamını yitirdi. Çelenk, Nisan ayında sondaj çalışmaları sırasında hayatını kaybeden 14 yaşındaki Suriyeli göçmen Yusuf Mısri’nin yaşadıklarını bu tablonun trajik bir örneği olarak gösterdi.
"Türkiye, çocuk yoksulluğunda Avrupa birincisi"
Çelenk, Eurostat verilerine atıf yaparak Türkiye’nin çocuk yoksulluğunda Avrupa ülkeleri arasında ilk sırada olduğunu belirtti. Türkiye’de 18 yaş altındaki çocukların %45,2’si yoksulluk ve sosyal dışlanma riski altında bulunuyor. TÜİK’in son verilerine göre ise işçileştirilmiş çocuk oranı %22,1’e ulaşmış durumda.
Eğitimden kopuş derinleşiyor
Eğitim Reformu Girişimi (ERG) verilerini de gündeme getiren Sevilay Çelenk, 2023-2024 eğitim öğretim yılında 612 bin 814 çocuğun eğitim sisteminin dışına çıktığını belirtti. Çelenk, çocukların eğitime erişimini tehdit eden bu durumun sosyal adaletin ciddi biçimde zedelendiğini ve yoksulluğun kalıcı hale geldiğini gösterdiğini vurguladı.
MESEM uygulaması: Çocuklar haftanın 4 günü işte
Milli Eğitim Bakanlığı’nın yürüttüğü Mesleki Eğitim Merkezi Programı (MESEM) kapsamında yüz binlerce çocuğun haftanın dört günü iş yerlerinde çalıştırıldığını hatırlatan Çelenk, çocuklara ödenen aylık ücretin 6.600 TL ile 11.052 TL arasında değiştiğini belirtti. Bu tabloyu “çocuk haklarının ihlali” olarak niteleyen Çelenk, iş gücü açığını çocuk emeğiyle kapatmaya çalışan anlayışı eleştirdi.
Soru önergesi verdi
Çelenk, Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan’ın yanıtlaması istemiyle şu soruları Meclis’e taşıdı:
-
2024 ve 2025’te iş cinayetlerinde ölen çocuklara dair yürütülen hukuki/idari süreçler nelerdir?
-
Bu çocukların yaş, cinsiyet, sektör dağılımı ve ölüm nedenlerine ilişkin veriler mevcut mudur?
-
Eğitimden koparak işçileştirilen çocukların bölgesel dağılımı nasıldır?
-
Çocuk yoksulluğunu azaltmaya ve eğitimde sürekliliği sağlamaya yönelik yürütülen programlar nelerdir?
-
İşçileştirilmiş çocuklara ilişkin veriler kamuoyuna açık şekilde paylaşılmakta mıdır?
"Çocukluk hakları devlet güvencesi altına alınmalı"
“Çocuğun işçisi olmaz. Çocuklar çocukluklarını yaşamalıdır” diyen Çelenk, çocukların ucuz iş gücü olarak görülmesine ve bu anlayışı besleyen eğitim ve istihdam politikalarına son verilmesi çağrısında bulundu. Çelenk, “Eğitim hakkı, yaşam hakkı ve sosyal adalet ilkeleri doğrultusunda hareket edilmezse çocuk yoksulluğu derinleşmeye devam edecek” uyarısında bulundu.
