DSÖ, Afrika'daki Maymun Çiçeği Salgını Nedeniyle Küresel Acil Durum İlan Etti
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Afrika'da hızla yayılan ve diğer bölgelere de yayılma potansiyeli gösteren maymun çiçeği (Mpox) virüsü salgını nedeniyle "küresel acil durum" ilan etti. DSÖ Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, DSÖ tarafından düzenlenen Acil Durum Komitesi toplantısının ardından yaptığı açıklamada, salgının uluslararası öneme sahip bir halk sağlığı acil durumu oluşturduğunu belirtti.
Vaka Sayısı ve Ölümler Artıyor
Ghebreyesus, Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nde maymun çiçeği virüsüyle ilgili vakaların 10 yılı aşkın süredir bildirildiğini ve her yıl vaka sayısında istikrarlı bir artış yaşandığını vurguladı. "Geçtiğimiz yıl bildirilen vaka sayısı önemli ölçüde arttı. Bu yıl şu ana kadar bildirilen vaka sayısı 14 binden fazla ve hastalıkla ilgili 524 ölüm yaşandı. Bu rakamlar geçen yılın toplamını çoktan aşmış durumda," dedi.
Afrika'da Acil Durum İlanı
Geçen hafta Kongo Demokratik Cumhuriyeti ve Afrika'daki diğer ülkelerde maymun çiçeği vakalarındaki artışı değerlendirmek için Uluslararası Sağlık Tüzüğü kapsamında bir Acil Durum Komitesi toplayacağını duyurduğunu belirten Ghebreyesus, "DSÖ Acil Durum Komitesi bugün toplandı ve bana durumun uluslararası öneme sahip bir halk sağlığı acil durumu oluşturduğu tavsiye görüşünü bildirdi. Bu tavsiyeyi kabul ettim," ifadelerini kullandı.
Ghebreyesus, komitenin bu tavsiyesinin, Afrika Birliği'nin dün Afrika ülkelerinde hızla yayılan maymun çiçeği virüsüne karşı kıta çapında halk sağlığı için acil durum ilan etmesiyle uyumlu olduğunu dile getirdi.
Semptomlar ve Yayılma
Maymun çiçeği virüsünün ilk belirtileri arasında ateş, baş ağrısı, şişlikler, sırt ağrısı ve kas ağrıları yer alıyor. Ateş düştükten sonra, genellikle yüzde başlayıp vücudun diğer bölgelerine yayılan bir döküntü gelişiyor. Döküntüler avuç içleri ve ayak tabanlarında da yaygın olarak görülüyor ve aşırı kaşıntı yapabiliyor veya ağrılı olabiliyor. Enfeksiyon genellikle 14-21 gün içinde kendiliğinden iyileşiyor. Ancak, ciddi vakalarda lezyonlar tüm vücuda, özellikle de ağız, göz ve cinsel organlara yayılabiliyor.
DSÖ’nün bu kararı, dünya genelinde maymun çiçeği virüsüne karşı alınacak tedbirlerin ve uluslararası iş birliğinin artırılmasına yönelik önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.
Nasıl bulaşıyor?
Mpox, enfekte kişiyle yakın temas yoluyla insandan insana yayılıyor. Cinsel ilişki, cilt teması ve enfekte kişinin yakınında konuşmak veya nefes almak da buna dahil.
Virüs açık yaralar, solunum yolu ya da gözler, burun veya ağız yoluyla da bulaşabiliyor.
Virüsün bulaştığı çarşaf ve nevresim, giysiler ve havlular gibi nesnelere dokunarak da hastalık yayılabiliyor.
Maymunlar, sıçanlar ve sincaplar gibi enfekte hayvanlarla yakın temas da başka bir tehlike unsuru.
2022'deki küresel salgın sırasında virüs çoğunlukla cinsel temas yoluyla yayılmıştı.
Kongo Demokratik Cumhuriyeti'ndeki mevcut salgın da cinsel temastan kaynaklanıyor.
Kimler risk altında
Vakaların çoğu cinsel olarak aktif olan kişilerde ve erkeklerle cinsel ilişkiye giren erkeklerde görülüyor.
Birden fazla partneri olan veya yeni cinsel partneri olan kişiler de risk altında olabilir.
Ancak sağlık çalışanları ve aile üyeleri de dahil olmak üzere, semptomları olan biriyle yakın teması olan herkes virüsü kapabilir.
Mpox virüsü olan kişilerle yakın temastan kaçınılması ve virüsün olduğu yerlerde bulunanların ellerini sık sık yıkaması tavsiye ediliyor.
Mpox olan kişiler, vücudundaki döküntüler kaybolana kadar kendilerini izole etmeli.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO), iyileştikten sonra 12 hafta boyunca cinsel ilişkiye girerken önlem olarak prezervatif kullanılması gerektiğini söylüyor.
Nasıl tedavi ediliyor?
Çiçek hastalığında kullanılan tedavi yöntemleri mpox için de yararlı olabilir, ancak ne kadar etkili oldukları henüz yeterince bilinmiyor.
Mpox salgınları, enfeksiyonları önleyerek kontrol altına alınabilir. Bu da aşılama yoluyla yapılabiliyor.
Şu anda mpox için üç aşı bulunuyor ancak bunlar sadece risk altındakiler veya enfekte bir kişiyle yakın temasta bulunanlara veriliyor.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) yaygın bir aşılama programı tavsiye etmiyor.
Ne kadar koruma sağladıklarını anlamak için yeni mpox varyantlarına karşı aşıların daha fazla denenmesi gerekiyor.
WHO son dönemde ilaç üreticilerinin, henüz onaylanmamış olsa da mpox aşılarını ihtiyaç duyulan ülkelerde acil durumlar için kullanıma sunmalarını istedi.