Dünya Sağlık Örgütü Sudan'daki çatışmalarla ilgili rapor yayınladı.
Duruma Genel Bakış
Bu durum raporu, Sudan'daki çatışmanın neden olduğu bölgesel acil durum karşısında Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) müdahalesini ve çok ülkeli sağlık durumunu özetleyen ilk DSÖ raporudur. Nisan 2023'te başlayan çatışmalar sonucunda, Sudan'da 10 milyon kişi ülke içinde yerinden edilmiş ve 2 milyon kişi Çad, Güney Sudan, Mısır ve Orta Afrika Cumhuriyeti gibi komşu ülkelere göç etmiştir. Çatışmaya dahil olan taraflar arasında kontrol hatları değiştikçe sık sık yer değiştirmeler yaşanmaktadır.
Çatışmanın travma gibi doğrudan sağlık etkilerine ek olarak, Sudan'daki sağlık sistemi büyük hasar ve aksamalara uğramış, milyonlarca insan sağlık hizmetlerine erişimden yoksun kalmıştır. Bu durum, zaten savunmasız olan pek çok kişinin sağlık durumunu daha da kötüleştirmiştir.
DSÖ'nün Müdahalesi ve Sağlık Kümesi
DSÖ, Sudan'daki Sağlık Kümesinin lider kuruluşu olarak, 2024 Sudan İnsani İhtiyaç ve Müdahale Planı (HNRP) kapsamında yaklaşık 15 milyon kişinin acil hayat kurtarıcı sağlık hizmetlerine ihtiyaç duyacağını öngörmektedir. Sağlık kümesi ortakları, 4,9 milyon kişiye ulaşmayı amaçlamakta ve bu hizmet için 178 milyon ABD Doları gerekmektedir. Ancak, 13 Haziran itibarıyla bu miktarın yalnızca %26'sı finanse edilebilmiştir.
Gıda güvensizliği ve yetersiz beslenme eğilimleri göz önüne alındığında, Nisan 2024'te başlatılan Sudan Kıtlık Önleme Planı, 7,6 milyon kişiye yardım sağlamayı hedeflemekte ve bunların 6,3 milyonunun acil durum seviyelerinde gıda güvensizliğiyle (Entegre Gıda Güvenliği Aşama Sınıflandırması veya IPC 4) karşı karşıya olduğu tahmin edilmektedir. Kıtlık önleme ve müdahale önlemlerini uygulayabilmek için Kurumlararası Daimi Komitenin (IASC) sistem çapındaki kapsamının genişletilmesi 30 Haziran'a kadar uzatılmıştır.
Sağlık ve Beslenme Durumu
Sağlık tesislerine erişim ve kapasite konusunda devam eden zorluklar ve aşılama gibi hizmetlerdeki kesintiler, gıda güvensizliğinin kötüleşmesiyle birleşerek, sağlık ve beslenme durumunu daha da kötüleştirmiştir. Ayrıca, bulaşıcı hastalık salgınlarının riskini artırmıştır. Sudan'ın Darfur ve Kordofan eyaletleri gibi ulaşılması zor bölgelerde, erişim kısıtlamaları ve iletişim kesintileri nedeniyle bulaşıcı hastalık salgınlarının gerçek yükünü belirlemek zordur.
Bu erişim ve iletişim zorlukları, şu anda Sudan'ın çatışmalardan etkilenen bölgelerindeki insanların gıda ve tıbbi malzeme de dahil olmak üzere her türlü insani yardımdan mahrum kaldığı anlamına gelmektedir. Çad'dan Darfur'a giden ana yol olan Adre geçişi Şubat 2024'ten bu yana kapalıdır. Sudan'dan mültecilerin komşu ülkelere gelişi, bu ülkelerde zaten aşırı gergin olan sağlık sistemlerine büyük bir yük getirmiştir. Artan travma, cinsiyete dayalı şiddet ve psikososyal ve zihinsel sağlık hizmetlerine olan ihtiyaçla başa çıkmakta zorlanmaktadırlar. Aynı zamanda, mülteci kamplarını etkileyen eş zamanlı çok sayıda bulaşıcı hastalık salgını yaşanmaktadır.
Yağmur Mevsiminin Etkileri ve Acil Eylem İhtiyacı
Sudan ve komşu ülkelerde yağmur mevsiminin yaklaşması, etkilenen nüfusun sağlık hizmetlerine erişimini ve DSÖ ile ortaklarının insani yardım sağlama becerisini daha da zorlaştıracaktır. Gelişmekte olan bu insani felaketi kontrol altına almak için acil eyleme ihtiyaç vardır.
DSÖ ve uluslararası toplum, Sudan'daki insani krizle başa çıkmak ve bölgedeki sağlık ve beslenme durumunu iyileştirmek için hızlı ve etkili müdahaleler yapmalıdır. Aksi takdirde, bu kriz daha büyük bir felakete dönüşebilir.
