İstanbul Milletvekili Keziban KONUKCU KOK; 1 Ekim 2008 tarihinden önceki dönemlerde vergi kaydı veya şirket ortaklığı olduğu halde BAĞ-KUR kayıt ve tescilini yaptırmamış olanlara, işe başlama tarihleri otomatik olarak sehven silinen, hesapları dondurulan vatandaşlarımıza tekrar aynı hakkın geri verilmesi ve geriye dönük borçlarının faizsiz bir şekilde ödenmesinin sağlanması amacıyla TBMM Başkanlığı’na kanun teklifi veridi.
İstanbul Milletvekili Keziban KONUKCU KOK; kanun teklifine ilişkin gerekçeleri şöyle sıraladı.
Sosyal güvenlik sisteminin doğru yönetilmesi, yurttaşların güvenceli bir çalışma ve emeklilik yaşamına kavuşturulması hükümetlerin sorumluluğunda iken, 23 yılı aşkın süredir çalışan, istihdam yaratan, ekonomiye katkı sağlayıp vergisini ödeyen esnaflık yaptığı kesinleşen 500 bini aşkın yurttaşımız bütün sigortalılık şartlarını yerine getirmelerine rağmen BAĞ-KUR’a kaydı resen yapılmadığı için geçmişteki hizmet yılları dikkate alınmayıp BAĞ-KUR’lu sayılmamış, sosyal güvenceden yoksun, yaşları 50 ila 65 yaş aralığında emeklilikten mahrum bırakılarak mağdur olmalarına neden olunmuştur. Öte yandan; resen kayıt yapmak devletin yükümlüğü iken ödeme yapılmadığı gerekçesi ile açılan kayıtlarda silinmiştir.
Sosyal Güvenlik Kurumu resen tescil görevini ilgili kurumlardan gelen belge ve bilgilere göre yaptığından ve belge-bilgi de gelmediğinden, resen tescil işlemi yapılamadığı için sonradan hak iddia etme durumu ortaya çıkmaktadır. Nitekim birçok esnafın vergi kaydı daha önce olmasına rağmen sigortalılık kaydı ilgili yasa gereği daha sonra başlatılmıştır. Burada iki kritik tarih ön plana çıkmaktadır; bunlardan biri 4.10.2000 ikincisi ise 01.10.2008 tarihleridir. Bahsi geçen tarihlerde çıkan kanun ile 4 Ekim 2000 tarihinden evvel vergi ve oda kaydı olduğu halde sigorta tescilini yapmayanların sigortalılık başlangıç tarihi 4 Ekim 2000 tarihi itibariyle başlatılacağı hüküm altına alınmıştır. Aynı şekilde 1 Ekim 2008 öncesi sigorta tescili yapmayan esnaf ve sanatkârların kaydı da yine 1 Ekim 2008 itibariyle yapılmıştır.
Kayıt ve tescili 04.10.2000 tarihi ve sonrasında olan BAĞ-KUR sigortalılarının en büyük sorunlarından birisi; 04.10.2000’den önceki sigortalı sayılmayı gerektiren vergi, oda sicil kayıtları olsa dahi, bu kayıtlara göre SGK tarafından hizmet verilmemesi ve sigorta başlangıçlarının SGK tarafından 04.10.2000’den öncesine götürülememesidir. Bu uygulamanın dayanağı ise 04.10.2000 tarihli ve 619 sayılı KHK’nın geçici 1’inci maddesinde yer alan; 04.10.2000 tarihine kadar kayıt ve tescilini yaptırmamış olan sigortalıların her türlü sigortalılık haklarının ve mükellefiyetlerinin 04.10.2000’den itibaren başlatılacağı hükmüdür. 619 sayılı KHK’nın bütün hükümleri, Anayasa Mahkemesi’nin 26.10.2000 günlü kararıyla iptal edilince, anılan KHK ile Bağ-Kur’lulara getirilen; “04.10.2000’e kadar tescil yaptırmayanların sigortalılıkları 04.10.2000’den başlar” şeklinde özetlenebilecek ve hukuki dayanaktan yoksun kalan hükmü olmuştur.
24.8.2000 günlü, 619 sayılı "Esnaf ve Sanatkarlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu Kanunu, Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin Anayasa'ya aykırı olduğu gerekçesi ile Anayasa Mahkemesince iptal edilmesine rağmen, adı geçen KHK’da yer alan 04.10.2000’e kadar tescil yaptırmayanların sigortalılıkları 04.10.222’den başlar hükmü ile diğer hükümleri, 02.08.2003 tarihli ve 4956 sayılı Yasaya kadar Bağ-Kur tarafından uygulanmaya devam edilmiştir.
Bir diğer husus ise; 04.10.2000 ile 02.08.2003 arasında kurum girişi olanlar mahkeme
yolu ile 20.04.1982 – 04.10.2000 arasındaki haklarına kavuşabilmekte 03.08.2003 tarihinden sonra kurum kaydı olanlar 20.04.1982 – 04.10.2000 arasındaki haklarına erişememektedir. Mahkeme kararları da göstermektedir ki; çalışma yıllarının tescil hakkı yasa ile engellenmektedir.
Öte yandan, birtakım kanunlarla borçlanma yoluyla sigortalılık sürelerinin değerlendirilmesine ilişkin yasal düzenlemeler yapılmış ancak bu yasal düzenlemelerden bilgisi olamayan veya başvuru süresini kaçıran ya da maddi imkansızlıklar ve ödeme güçlüğü nedeni ile biriken borçların tamamının kısa bir sürede ödenmesinin istenmesinden dolayı bu imkanları kaçıran birçok esnaf ve sanatkâr prim borçlarını ödeyememiş olmalarından dolayı şu anda emekliliğe hak kazanamamaktadırlar.
Bağ-Kur’lu EYT’lilerin beklentisi durdurulan sigortalılık sürelerini borç yapılandırması kapsamında ucuz şartlarda ihya ederek emekli olabilmekti. Ancak borç yapılandırma kanununda Bağ-Kur’lulara bu hak tanınmamıştır. Bağ-Kur’luların ihya yoluyla prim borçlarını ödemeleri halinde ödeme tutarları sürekli güncel rakam üzerinden hesaplandığından artmakta, bu nedenle Bağ-Kur sigortalıları hem 9000 gün-7200 gün şartları ile fazla prim ödemeye mahkum bırakılırken aynı zamanda geçmiş dönem için ödeme imkanının önü kapatılarak mağdur olmalarına neden olunmaktadır.
Sonuç olarak, tescil mağduriyeti yaşayan birçok BAĞ-KUR’lunun dayanağı resmî makamlardan alınan belge ve bilgilerdir. Mağduriyetlerine çözüm bekleyen yüzbinlerce esnaf, sanatkar 2000 öncesi tescil mağduriyetinin giderilmesini, prim gün sayısının eşitlenmesini ve ihya kolaylığı getirilmesini beklemektedir.
Emeği güvensizleştiren yürürlükteki politikalardan kaçınmak sosyal devlet anlayışının gereğidir. BAĞ-KUR’luların kazanılmış haklarını yok sayan, emekçiler aleyhine uygulanan ekonomi politikalar ile hükümet sosyal devlet anlayışından ve sosyal güvenlik politikasından daha fazla uzaklaşmış olacaktır.
Anayasanın “Herkes, sosyal güvenlik hakkına sahiptir. Devlet, bu güvenliği sağlayacak gerekli tedbirleri alır ve teşkilatı kurar” hükmü yer almaktadır. Dolayısıyla 1 Ekim 2008 tarihinden önceki dönemler için vergi kaydı, oda ve sicil kayıtları olduğu halde Bağ-Kur kaydı olmayan binlerce vatandaşımızın mağdur olmaması, sosyal güvenlik hakkım kullanabilmeleri için geriye dönük olarak borçlarının faizsiz bir şekilde ödenmesine olanak sağlanması gerekmektedir.
Teklifimiz ile 1 Ekim 2008 tarihinden önceki dönemlerde vergi kaydı veya şirket ortaklığı olduğu halde BAĞ-KUR kayıt ve tescilini yaptırmamış olanlara, işe başlama tarihleri otomatik olarak sehven silinen, hesapları dondurulan vatandaşlara tekrar aynı hakkın geri verilmesi ve geriye dönük borçlarının faizsiz bir şekilde ödenmesinin sağlanarak, esnaf, sanaktar veya şirket ortaklığı olan yurttaşlarımızın karşı karşıya kaldığı ayrımcılık, adaletsizlik ve hukuksuzluğun ortadan kaldırılarak tüm emekliler arasında hak ve yükümlülükte hukuksal eşitliğin sağlanması kişilerin Anayasal hakkının ihlalinin önüne geçilmesi hedeflenmektedir.
