Tarsus Doğumlu Kaligrafi Sanatçısı Etem Çalışkan Hayatını Kaybetti
Kaligrafi sanatının önemli isimlerinden, Atatürk’ün imzasını stilize eden usta sanatçı Etem Çalışkan 97 yaşında hayatını kaybetti. Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC) üyesi ve birçok ödül sahibi olan Çalışkan, kaligrafi alanındaki başarısıyla tanınıyordu.
Etem Çalışkan, 1928 yılında Mersin’in Tarsus ilçesinde dünyaya geldi. Mersin Lisesi'ni bitirdikten sonra İstanbul'daki Güzel Sanatlar Akademisi'ne girdi. Hattat Emin Barın ve ressam Sabri Berker’in öğrencisi olan Çalışkan, 1953 yılında Anıtkabir kitabelerinin yazılışında Emin Barın’ın asistanlığını üstlendi.
Mesleğe gazetecilikle başladı ve ilk işini, Yeni Sabah Gazetesi için Jane Eyre filminin fotoğraflarına yazılar ekleyerek yaptı. Bu çalışma, Türk basınında ilk fotoroman olarak tarihe geçti. Ankara'da Zafer ve Öncü gazetelerinde, İstanbul'da ise Hareket, Dünya, Akşam, Milliyet ve Hürriyet gazetelerinde çalıştı. 1982 yılında Hürriyet Gazetesi'nden emekli oldu. Emekliliğinin ardından Milliyet Gazetesi için Türk Büyükleri, Sabah Gazetesi için ise Yunus Emre Divanı’nı hazırladı.
Çalışkan, aynı zamanda 1980 yılında Atatürk’ün doğumunun 100. yılı anısına basılan gümüş ve altın hatıra paralarını tasarladı. 1984’te PTT için 16 Türk Devleti’nin pullarını hazırladı ve Kültür Bakanlığı'nın siparişi üzerine, üç yıl süren bir çalışmanın ardından Atatürk’ün Nutuk adlı eserini el yazısıyla yazdı. 2002 yılında yayımlanan bu eser, 844 sayfadan oluşuyordu.
Kaligrafi alanında, 2021’de Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü’ne layık görülen Etem Çalışkan, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti tarafından 2005 yılında Burhan Felek Basın Hizmet Ödülü’ne de değer bulundu. Çalışkan’ın el yazısıyla yazdığı eserleri, Atatürk portreleri ve imzaları, Türk sanatına büyük katkılar sağladı.
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC), yaptığı açıklamada, Çalışkan’ın vefatını derin üzüntüyle duyurdu ve ailesine başsağlığı diledi.
Etem Çalışkan’ın cenazesi, 2 Şubat 2025 Pazar günü öğle namazının ardından Levent Afet Yolal Camisi’nden alınarak 3 Şubat Pazartesi günü Mersin'de Büyükşehir Belediyesinin düzenleyeceği törenin ardından Tarsus'un Göçek köyünde defnedilecek.
Atatürk İmzasının Öyküsü ve Anıtkabir Kitabeleri
Etem Çalışkan, Atatürk’ün imzasını stilize ederek 1969 yılında Milliyet Gazetesi için yaptığı Atatürk portresine efsanevi bir imza ekledi. Bu imza, yıllar sonra hem portreden hem de kendi sanatından bağımsız olarak bir değer kazandı.
1953 yılında Anıtkabir kitabelerini yazma görevini üstlenen Çalışkan, o dönemde öğrencisi olduğu Emin Barın ile birlikte bu kutsal projede yer aldı. Anıtkabir’deki yazıların yanı sıra, Çalışkan aynı yıl "Şeref Defteri"nin tezhip süslemesinde de görev aldı.
Etem Çalışkan’ın Sanatı ve Yaşama Dair Düşünceleri
Etem Çalışkan, eserlerinin tarihe kazandırdığı yazı sanatıyla ilgili olarak, yazının 6000 yıllık bir geçmişi olduğuna dikkat çekti. Çalışkan, yazının icadının insanlık tarihinin başlangıcı olduğunu belirterek, bu tarihi miladı kabul etti.
Kaligrafi sanatı ve yazı üzerine sayısız sergi ve çalışmalar gerçekleştiren Çalışkan, Latin harfleriyle kaligrafiyi buluşturan önemli bir sanatçıdır. Son olarak, eserleri ve sanatıyla Türk kültürüne olan katkılarıyla hafızalardaki yerini sağlamlaştırdı.
‘ETEM ÇALIŞKAN SANAT GÜNLERİ’ 24-27 MAYIS 2016 TARİHLERİ ARASINDA YAŞAR KEMAL KÜLTÜR MERKEZİNDE DÜZENLENMİŞTİ
Seyhan Belediyesi, Adana Tabip Odası, Altınoran Düşünce ve Sanat Platformu ile 22 sanat, eğitim ve meslek kuruluşuyla birlikte 24-27 Mayıs 2016 tarihleri arasında ETEM ÇALIŞKAN SANAT GÜNLERİ düzenlemişti.
Ayrıca Seyhan Belediyesi bünyesinde yayın yapan “Seyhan Kültür” dergisi bir özel sayı çıkararak Etem Çalışkan’ı ele almıştı.
