Ücretli öğretmenlerin yaşadıkları sorunlar ve hak ihlalleri yıllardır çözüm beklemektedir. Yeşil Sol Parti İstanbul Milletvekili ve İçişleri Komisyonu Üyesi Çiçek Otlu, ücretli öğretmenlerin sorunları üzerine Meclis araştırma önergesi ve soru önergesi verdi.
Çiçek Otlu, ücretli öğretmenlerin sorunları üzerine Meclis araştırma önergesinde gerekçelerinde şu ifadelere yerverdi.
GEREKÇE
16-12-2006 tarihinde yürürlüğe konulan Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Karar gereği; eğitim kurumlarında kadrolu ve sözleşmeli öğretmenlerin sayısının yetersiz olması halinde ders ücreti karşılığında ücretli öğretmenler görevlendirilmektedir. 2022 yılı için ücretli öğretmen sayısının 76 bin 485 olduğu, sadece İstanbul’da 16 bin 128 ücretli öğretmenin görev yaptığı açıklanmıştır. Atamaları yapılmadığı için Milli Eğitim Bakanlığı ile eğitim-öğretim yılı başında bir yıllığına sözleşme imzalayan ücretli öğretmenlerin yaşadıkları sorunlar ve hak ihlalleri yıllardır çözüm beklemektedir. Saat başı derse ücreti kazanan ücretli öğretmenler haftada en fazla 30 saat derse girebilmektedir. Saatlik ders ücreti 2023 yılı için 51,96 TL olarak belirlenmiştir. Asgari ücretin 11 bin 402 TL, dört kişilik ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken gıda harcaması tutarı olan açlık sınırının 11 bin 658 TL olduğu günümüzde ücretli öğretmenlerin asgari ücretin de altında çalışmak zorunda olmaları, yüksek enflasyon ve kira artışları karşısında mağduriyetler yaşamalarına ve hak kayıplarına neden olmaktadır.
Milli Eğitim Bakanlığı ile imzalamış oldukları sözleşme bir yılı kapsayan ücretli öğretmenlerin yeni eğitim döneminde işe tekrar başlayıp başlamayacakları ise belirsizdir. Yıllık izin, tayin hakları bulunmamakta, SGK sigorta primi 16 gün üzerinden hesaplanmaktadır. Ara tatillerde ve yaz döneminde sigorta primleri yatmayan ücretli öğretmenlerin emekli olmaları neredeyse imkansız hale gelmektedir. Bir yılın sonunda ya da söz konusu boş olan kadroya yeni bir öğretmen atandığında, ücretli öğretmenler ile yapılan sözleşme sonlandırılmakta, hiçbir sosyal hakkı kalmayan öğretmenler, mesleği dışında çeşitli işlerde çalışmak zorunda bırakılmaktadır. Özlük hakları ve ücret adaletsizliğinin yanında ücretli öğretmenler, sendikal haklardan da yoksun bırakılmakta ve sıklıkla mobbinge maruz kalmaktadır. Eğitim-Sen başta olmak üzere demokratik kitle örgütleri ücretli öğretmenlerin maruz kaldığı güvencesizliğe, düşük maaş durumuna ve sorunlarının çözümsüz bırakılmasına dikkat çekmektedir.
Öğretmenlerin haklarını düzenleyen BM Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi’nin 13. maddesinde öğretim personelinin maddi koşulları sürekli olarak iyileştirileceği, UNESCO ve Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) Öğretmenlerin Hakları ve Statüsüne İlişkin Tavsiye Kararlarında öğretmenlerin haklarını koruyan yasaların çıkarılması hükümleri bulunmaktadır. Anayasa’nın 49. maddesi, çalışanların hayat seviyesini yükseltmeyi, işsizliği önlemeye elverişli ekonomik bir ortam yaratmayı ve çalışma barışını sağlamak için gerekli tedbirleri almayı, 55. maddesi, çalışanların yaptıkları işe uygun adaletli bir ücret elde etmeleri ve diğer sosyal yardımlardan yararlanmaları için gerekli tedbirleri almayı devletin yükümlülüğü olarak tanımlamıştır. Özellikle son yıllarda yaygınlaştırılan ücretli öğretmenlik ve sözleşmeli öğretmenlik uygulamaları ile öğretmenler, güvencesiz ve esnek çalışma koşullarına mahkum edilmiştir. Ücretli öğretmenlerin de kadrolu öğretmenlerle aynı görev ve sorumluluklara sahip olduğu dikkate alınarak Anayasa, uluslararası sözleşmeler İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinin 23.maddesinde tanımlanan, “herkesin hiçbir ayrım gözetilmeksizin, eşit çalışma karşılığı eşit ücrete hakkı vardır ve çalışan herkesin, kendisine ve ailesine insanlık onuruna uygun bir yasayış sağlayan, gerekirse her türlü sosyal güvenlik araçlarıyla da desteklenen bir ücrete hakkı vardır.” ilkeleri gereği ücretli öğretmenlerin yaşadığı sorunların bir an önce çözüme kavuşturulması gerekmektedir. Çoğu Eğitim Fakültesi mezunu olan, bazıların 5-20 yıl arası tecrübesi bulunan ücretli öğretmenlerin talepleri olan; sigorta primlerinin tam yatırılması, ücretlerinin asgari ücretin üstünde olması, tatillerde kesintinin olmaması, çalışma süresinin yıllık sözleşme olarak düzenlenmesi, işsizlik ödeneğinden yararlandırılmalarının sağlanması ve ücretli, sözleşmeli öğretmenlik uygulamasına son verilerek kadrolu olarak istihdam edilmelerinin sağlanması amacıyla Meclis araştırması açılmalıdır.
