Çağlar boyu zeka oyunlarından.!
Dijital zeka oyunlarına...
Akıl yürüterek, hızlı düşünerek yaratıcılık katarak ve ipuçlarından faydalanarak çözülen sorulara akıl ve zeka oyunları adı verilir.
Bu oyunlar eğlenerek öğrenme ilkesine dayanır.
Zekayı aktif tutar.
Planlı hareket etmeyi sağlar, öngörülenleri güçlendirir. Unutkanlığa çözüm, konsantrasyonu yüksek tutma, çözüm üretme, çok yönlü düşünme yetenekler edinme boyutlarını gözlemleme.
Akıl (mind) düşünme, kavrama, anlama oluşturma yetisi ve bunlara göre hükmetmek,
Zeka (İntelligence) İnsanın düşünme, akıl yürütme, nesnel gerçekleri algılama, kavrama, yargılama ve sonuç çıkarma yeteneklerinin tümüdür.
Akıl ve zeka arasındaki fark akıl yalanla gerçeği, doğru ile yanlışı ayırabilme bir konuda düşünce yürütebilme ve görüş bildirme yeteneğidir. İnsan olgunlaştıkça aklı gelişir. Zeka ise bir olayı önce anlama ilişkileri kavrama yargılama ve açıklayarak çözüm yeteneği diye açıklar bilim insanları .
Zeka daha teknik akıl daha etik olmalıdır.
İnsan beyni insanın tüm yaşamsal işlevlerini düzenler, düşünce, mantık ve soyutlama gibi daha karmaşık zihinsel eylemleri bilinçli olarak beyin tarafından yönetilir. Ortalama ağırlığı 1,5 kg 1130-1260 cm3 hacimdeki beyinde 86 milyar nöron bulunmaktadır.
Yapılan araştırmalar zeka oyunları Sümerlerin Ur oyunu, Mısır kökenli Senet ve Mehen oyunları Hindistan'daki Satranç 1500 y.y öncesinde, Çin oyunları Go ve Xiang qi (çin satranç) ,Fransa ' da gelişen Briç günümüze kadar insanların zeka sporu olarak oynamaları için geliştirdikleri Zeka ve Akıl oyunları ve sporları olarak gelişmektedir .
Bu oyunlardan Satranç
Şahlar Oyunu Oyunlar Şahı olarak tanımlanıyor.
Türkiye Satranç Federasyonunun verilerine göre Satranç M.O 2.000 yıllarda Mısır'da oynandığına dair piramitlerde kabartmalar bulunmaktadır.
Çin'de Mezopotamya'da Anadolu'da oynanmaktadır. Oyuna 3-4 y. yıllarında Hindistan'da Caturanga denmeye başlar. İlk satranç belgesi Hindistan'dan İran'a onlardan Endülüsler İspanya'ya ve Avrupa'ya yayılmıştır. İlk basılı satranç kitabı 1497 yılında o dönemlerde yeni kurallarıyla İspanyol Lucena tarafından yazılmıştır.
Satranç teknolojik gelişmeler sonucunda Alpha Zero gibi Yapay Zeka satranç robotlar insan zekası ile erişilemeyen hızlarla mükemmel hamleler hesaplayarak günümüz satranç ustaları ve oyuncularına yeni stratejiler yolunu açmaktadır.
Satranç her oyuncunun 16 taşı vardır. Siyah ve beyaz olarak ayrılır. Oyuna beyaz taş başlar,
iki taş aynı karede bulunamaz. Satranç oyununda süre sınırlaması yoktur.
En değerli taş şah ayrıca vezir,2 Kale,2 fil,2 at ve 8 piyon(asker) bulunur.
Satranç Şah bitişiğinde kareye dizilen vezir dikey, yatay ve çapraz, kale dikey ve yatay, fil çapraz, at L şeklinde, piyon bulunduğu sütundan ileriye doğru gider .
Dünya Satranç Şampiyonları
Henry Blackburne (1841-1921) yaşamış, İngiliz vatandaşı, dünyanın en iyi satranç ustalarından sayılmaktadır.
Garyy Kasparov 1985-2000 yıllarında 15 yıl Dünya Şampiyonu olmuş, Rus vatandaşı,
Boby Ficher 1972-1975 yıllarında 3 yıl Dünya Şampiyonu olmuş, satranç dahisi ABD vatandaşı,
Magnus Carlsen 1990 Norveç doğumlu 2013 yılından günümüze Dünya Satranç şampiyonu olmuştur. En hızlı satranç ustasıdır.
Türk Satranç Şampiyonları
Nevzat Süer 3 kez Türkiye şampiyonu,
İlhan Onat 1972,1975,1982 Satranç Olimpiyatları şampiyonu ve
Betül Şenel 1989 doğumlu 2 kez Dünya üçüncüsü oldu.
Vahap Şanal 1998 İzmir doğumlu 2019, 2020 Türkiye Satranç şampiyonu Norveçli Magnus Carlsen ile yaptığı maçı kazanmasıyla ünlüdür.
Dünya satranç şampiyonlarının en önemli özellikleri çok büyük dahi ileri derecede matematik, fizik, kimya bilim insanı olmalarıdır. Dünyada yaklaşık 360 milyon Türkiye 'de 1 milyon ABD de 40 milyon satranç oyuncusu olduğu tahmin edilmektedir.
Briç kadın erkek her yaşta oynanabilen bir oyundur.
Oyun kartları 52 iskambil kâğıdı ile taktiksel ve çözümsel düşünmeyi esas alan olimpik bir beyin akıl ve zekâ sporudur.
Briç oyununu anlatmadan oyun kâğıtları 52 kart maça (pik),Kupa(kör),karo(diamond), sinek(trefl), M.S 7. y.y da Marco Polo tarafından Çin'den getirildiği sanılıyor. M.S.1400’lu yıllarda Fransa 'da başlıyor. Maça (pik), ucu mızrağı andırıyor bu nedenle ordu sınıfını, Kupa (kör) kalkana benzediği için asıl ve kilise sınıfını, Karo (diamond) kiremitti andırıyor bu nedenle esnaf orta sınıf, Sinek (trefl) yoncaya benzediği için köylü sınıfı temsil ediyor.
Her türde As (A), King (K) kral,Damme (D) kız, Vale (J) ayrıca 2,3,4,5,6,7,8,9,10’lu kağıtlardan oluşur.
Briç oyunun çok kuralı vardır eşli oynanır
Briç 4 kişi ile oynanır.
Briç oynarken elinize gelen kartlar sizin kaderinizdir .Bunu değiştiremezsiniz, ancak bu eli iyi yönetmek sizin elinizdedir der Mahatma Gandhi, Briç oynarken hiç kaybetmem ya kazanırım ya da öğrenirim der Nelson Mandela.
Türkiye Briç Federasyonu Başkanı Nafiz Zorlu briç bir kumar değildir. Satranç gibi bir zekâ sporudur. Bric öğrenirken bir rehberle uzun süre oynadıkça gelişir. Pratiğiniz arttıkça ufkunuz genişler.
Zamana, bilgiye, çalışmaya ve en önemlisi oyunda iyi anlaşabileceğiniz bir ortağa ihtiyaç vardır. Briç her insanın yapabileceği yaparken zevk alacağı bir spor dalıdır. Briç insanı sosyalleştiren boş zamanınızı en güzel bir şekilde değerlendirebileceğiniz akıl sporudur. Briçin okullarda özellikle üniversitelerde ders olarak okutulması gereklidir. Briç ortaklık ilişkisini öğretiyor, hızlı ve düzgün karar vermeyi, dengeli davranmayı, doğru düşünmeyi geliştiriyor, zihni genç tutuyor. Bireysel değil takım oyunudur.
Bill Gates, Steve Balmer, Ömer Sherrif, Alfredo Versace, Lorenzo Laurio briç oynayan ünlülerden bazılarıdır.
ABD de 10 milyon, Türkiye'de 10 bin lisanslı briç zeka sporcusu bulunmaktadır.
Hikmet Dört Kaş Hocamızın Başkanlığını yaptığı Adana Briç Spor Kulübü ve Akıl Oyunları Derneği 1973 Briç- Satranç- Go kulübümüzde akıl ve zeka sporcusu olarak faaliyet göstermekteyim.
Xiang qi veya Çin satrancı asya ülkelerinin en popüler zeka oyunudur.
Hint oyunu Chanturanga dan esinlendiği sanılmaktadır.2 kişilik oyundur.9*10 dikdörtgen bir tahtada oynanır.1 şah,2 muhafız,2 fil,2 at ,2 Kale,2 topçu,5 piyade ile oynanır, kırmızı ve siyah renklidir.
Go Çin oyunudur. İki kişilik çok eski strateji oyunudur, Doğu Asya ve Çin'de oynanır.19*19 kare tahta da 181 siyah 180 beyaz taş ile oynanır.
Yaşadığımız dünyamız dijital teknolojilerin finans, e- ticaret, e - devlet, sağlık, endüstri, eğitim, yargı , iletişim ayrıca Metaverse, Watsapp, Twitter, Instagram, Google, Blockchain, sosyal medya, Bulut Bilişim, internet ağları ve diğer tüm alanlarda yaşamımızın her anında son derece etkin hale gelmiştir.
İnsan yaşadığı ilk andan itibaren öğrenmeyi, gelişmeyi sürdürürken dinlenmek için eğlenmek için oyunlar üretmiş, yaşadığı çağın şartlarına göre geliştirmiştir.
Günümüzde dijital teknolojiler akıl ve zeka oyunlarını her yaştaki insanı yeni bir geleceğe taşıyor.
Bilişim teknolojileri internet bilgisayarlar, akıllı mobil cihazlar dijital zeka oyunlarının hızlı gelişmesi Covid -19' un tüm yaşam alışkanlıklarımızı değiştirmesiyle toplumun çocuk genç kız erkek her yaşta insanları etkilemektedir. Sanal oyunların sosyalleşme aracı olması eğilimi oluşmuştur.
Dijital alanda strateji, taktik, macera, aksiyon, spor, simülasyon, eğitim, şiddet, korku, cinsellik ve bir çok alanlarda oyunlar oyuncu taleplerine göre gelişmiştir, gelişecektir.
Dijital zeka oyunları kullanıcılarda psikolojik ve fizyolojik bağımlılıklar oluşturmaktadır.
Dijital zeka oyunları bağımlılığı sosyal ve duygusal sorunlara neden olmakta, mobil cihazları aşırı kullanım ve kullanımı kontrol edememe olarak tanımlanmaktadır.
Dijital zeka oyunlarını erkekler, aksiyon, macera, strateji, spor ve çevrim içi şiddet, korku, cinsellik, savaş oyunları oynamak karakter oluşturma, kendini güçlü hissetme, oyunlardan para kazanma, sanal kimlik oluşturma,
Kadınlar genellikle eğitim, sağlık, duygusal, sosyal güçlülük konularda zekâ oyunları ile zaman geçirme, stres atma gibi konularda uygulamalara girmektedir.
Oyunlarda erkek kişilikler güçlü, kaslı, düzgün vücutlu, kadınlar genellikle güçsüz fiziği ve yüz hatları çok güzel oluşturularak gerçek yaşamdan soyutlama algısı oluşmaktadır.
Oyunların büyük çoğunluğu şiddet ve korku içeriklidir.
Bu oyunlar oyuncuların ruh sağlığının bozulması, düzensiz yaşam, korku, endişe gibi olumsuzluklar, ayrıca
Olumlu sosyal davranış azalması,
Dikkat azalması,
Depresyon,
Saldırganlık,
Yalnızlık gibi psikososyal sorunlar oluşabilmektedir.
Dijital zeka oyunlarının olumlu etkileri
Aktif, deneysel ve probleme dayalı öğrenme, gelişme,
Eleştirel ve özgür düşünme sağlar.
Oyunda ilerleyebilmek için öğrenilen bilgilerin, deneyimlerin kullanımı, farklı yaklaşımlar ile çözüm üretme yetenekleri gelişir.
Dijital zekâ oyunları,
%56 savaş, silah ve şiddet,
%32 strateji ve taktik macera oyunları,
%5 iskambil ve diğer oyunlar,
%7 kelime, sudoku, spor, çiftlik ve araba oyunları.
Dünyada ve ülkemizde 2022 yılında oynanan dijital mobil zeka oyunları
1) Pubg Mobile savaş oyunları
2) Full of Duty savaş ve şiddet oyunları
3) Clash Royale savaş ve rakibin kalelerini yıkmak,
4) Sky Force Rebaded, rakibi patlatarak oyun kazanmak,
5) Nova Lega Cy, aksiyon ve görsel efektler,
6) Vain Glory Görsel efektler aksiyon ve strateji,
7) Asphal 8 Araba yarışları görsel efektler Turbo Nitro araçlar,
8) Temple Run Arkanızdaki canavara yakalanmamak için sürekli koşmak gerek,
9) Candy Crash Sega Mantıklı hamleler oyunu
10) Fruit Ninja meyve kesme oyunu
Dijital mobil zeka oyunların sürekli yenileri çıkmakta beğenilenler gündeme oturmaktadır.
Dijital mobil zeka oyunların Dünyada ve ülkemizde ekonomik boyutları
2021 yılında mobil oyunlar sektörleri dünyada 90 milyar dolarlık büyüklüğe ulaşmıştır.
Ülkemizde dijital mobil zeka oyunları her yıl %20 büyümektedir. Geçtiğimiz yıl 2 milyar dolar olan hacım bu yıl 2,5 milyar doları aşacağı belirtilmektedir.
