Çini genel olarak tanımlanırsa, bir yüzü sırlı olan ve süslü pişmiş balçık kullanılarak yapılan nesnelere verilen genel addır. Çini, bir yüzü renkli, sırlı, genellikle çeşitli motifler ve çiçek resimleriyle süslenen, yere döşenebilen veya yapı işlerinde duvar üzerinde kullanılabilen, pişirilmiş balçıktan meydana gelen levhaya denir. Bu levha iç ve dış mimari yapılarda kullanılmaktadır.
Çini sanatı; toprak pişirildikten sonra şekil verilmesi, renklendirilmesi ve süslemesi işlemlerine verilen genel addır. Geleneksel Türk el sanatlarından biridir. Çini sanatı yapılırken kullanılan teknikler; mozaik çini tekniği, renkli sır tekniği, perdah tekniği, sır altı boyama tekniği olarak isimlendirmişlerdir. Her bir teknik yapımının kendine özgü usulleri ve yöntemleri vardır. Çini sanatı aynı zamanda tabak, seramik, porselen ve fayans eşyalarının şekillenmesi, renklendirilmesi ve üzerine yapılan süsleme sanatıdır.
Çiniler beyaz ve saydam astar kullanılarak levhalar üzerine oluşturulan modellere, sonrasında fırınlama işlemi yapılır.Geleneksel olarak çininin yapım aşamaları şu şekilde gerçekleşmektedir. Kil, kum, tebeşir gibi bir kaç doğal malzemeler karıştırılarak hamur haline getirilir. Bu hamura istenilen şekillendirme yapılır ve hamurun kuruması için biraz beklemek gerekir. Hamur belli bir kuruluk seviyesine ulaştığında astarlama denilen işlem uygulanır. Astarlama işlemi yapılan hamur beyaz bir görünüm kazanır. Bu parçalar yüksek dereceli bir fırında gün boyu pişirilme işlemi gerçekleştirilir.
Çini seramik; seramik pişmiş toprak anlamına gelmektedir. Çini seramik pişmiş topraktan oluşturulan ürünlerin genel adıdır. Çini mürekkebi çini yapılırken yazı ve baskı için kullanılan, basit, renkli veya siyah mürekkeptir.Çini yapılırken süsleme işlemi sırasında kullanılır ve çini şık bir görünüm kazandırır. Çini sır herhangi bir öğeye renklendirme, süsleme ve su geçirmez hale getirme işlemidir. Çini mozaik; çini levhanın pişirilme işleminden önce küçük parçalara bölünmesi ile fırınlanma işleminden sonra ortaya çıkan parçalara verilen isimdir. Çininin istenilen boyutlara ve istenilen yüzeylerde kullanımını sağlamak için çini mozaiği işlemi tercih edilmektedir. Çini mozaik tekniği isebu parçalar üzerine birbiri peşine devam eden motifleri incelikli ve ustalıkla yapma işlemidir.
Genellikle karıştırılan çini ve seramik arasındaki fark ise; seramik, yüksek sıcaklıkta pişirilme işlemi yapılan toprağa verilen isimdir. Sıklıkla porselen ürünlerin yapımında kullanılmaktadır. Çini ise; toprağın ısıttıktan sonraki şekil verme işlemi ve bundan sonraki yapılan tüm işlemlerin tamamına verilen genel bir addır.
Çini işlemeciliği; tabak, kase,vazo, sürahi, bardak gibi eşyalar üzerine işlenen modellere ve renklendirme işlemlerine verilen genel isimdir. Geniş alanda kullanılan çini ürünler için her birine özel çini işlemeciliği yapılmaktadır.
Çini üzerine süsleme yapılırken kullanılan boya çeşitlerine çini boyası denir. Çini boyası genellikle açık ve koyu mavi, turkuaz mavisi, patlıcan moru, yeşil tonları, mercan kırmızısı gibi renklerden seçilir. Çinilerin alt zemin renklendirme işleminden sonra süslenecek motiflere uygun olarak boya renkleri seçilmektedir.
Çini geçmişten günümüze gelen mimari yapılarda, ev dekorasyonun ve dekoratif ev eşyalarında yaygın olarak kullanılmaktadır. Çini, cami başta olmak üzere, ev, han, tarihi mekanlarda sıklıkla kullanılmaktadır. Aynı zamanda ev içinde duvar ve zemin döşemelerinde kullanılmaktadır. Çini ev eşyalarında, mutfak eşyalarında dekoratif eşyalarda kullanılmaktadır. Çini; tabaklar, kaseler, biblo, küllük, çay takımı, fincan takımı, vazo, kupa, buhurdanlık, tablo, duvar süsü, takı çeşitleri, masa üstü objeler, bardak altlığı, servis seti, porselen yemek takımı gibi birçok ürünün yapımında şık, geleneksel görüntüsü ve rengarenk süslemesiyle kullanılmaktadır.
Çini Sanatının Tarihçesi
Çini sanatının doğuşu ve tarihi ile, ilk olarak Anadolu’ya gelişiyle ilgili çeşitli bilgiler kaynaklarda yer almaktadır. Çinicilik sanatı olarak Türk devletlerinde kullanılan, Osmanlı döneminde yaygın olarak geliştirilen çini sanatı, geçmişi oldukça eski tarihlere dayanmaktadır. Anadolu Selçuklu ve Büyük Selçuklu devletlerinin çini sanatı ile ilgilendikleri ve mimari yapılarında yaygın olarak kullanıldığını gösteren birçok tarihi yapıları ve eserleri vardır.
Kaynaklarda çini sanatının Anadoluya gelişini olarak, ilk müslüman Türk Devleti Karahanlılar zamanında ortaya çıktığı, yaygınlaştığı şeklinde bilgiler yer almaktadır. Bazı kaynaklarda ise çini sanatının Çin’den Mezopotamya’ya geldiği ve sonrasında çini olarak isimlendirildiği ve zamanla geliştiği şeklinde bilgilerde yer almaktadır. Tarihte bir çok eserde; cami, medrese, saray, türbe ve kervansaray gibi mimari yapılar çini sanatı ile süslenerek günümüze kadar gelen çini mimari örnekleri olmuştur.
Çini sanatının Osmanlı tarihindeki yeri nedir diye araştırdığınızda karşınıza çini sanatının Osmanlı zamanında altın çağını yaşadığı şeklinde bilgiler çıkacaktır. Osmanlı zamanında çini sanatı yoğun olarak yapılmış, büyük çini ustaları yetiştirilmiş ve bir çok alanda yaygın olarak çini eserler verilmiştir. Ayrıca Osmanlı çinisi çeşitli yörelere özgü isimlendirilerek o bölgeye özgü renkler ve motifler ile süslemeler yapılmıştır. İznik çinisi, Kütahya çinisi şeklinde isimlendirilmektedirler. Günümüzdeki tarihi çini yapıların onarımı için eski çini onarımı sanatçısı kişilere yaptırmak önemlidir. Tarihi yapının özünün korunması için restorasyon konusunda özen göstermek gerekmektedir.
Çininin Özellikleri Nedir?
Çininin özellikleri aşağıdadır.
- Çini, süsleme amacıyla yapılan bir el sanatı çeşididir.
- Her kültürde farklı motif ve süslemeler kullanılarak özgünleşmektedir.
- Pişirilmiş ve sırlanmış toprağa şekil verilerek yapılmaktadır.
- Çiniler yaygın kullanım alanına sahip özellikleri içermektedir.
- Geleneksel mimarinin yapı taşlarından biridir.
- Farklı modellerle şekiller verilerek, her bir motif ve süsleme için doğal boyalarla süsleme yapılmaktadır.
- Düz levha üzerine kabartma, işleme, çizim yapma ve boyama işlemleri yapılarak icra edilen bir sanattır.
- Çeşitli sırlama teknikleri kullanarak çiniler sıvı geçirimsiz hale dönüşmektedir.
- Mimari alanlar için farklı çini özellikleri kullanılmaktadır.
- Çini hamurunun; porselen, fayans, seramik gibi yapılara dönüşme özelliği vardır.
Çini Nasıl Yapılır?
Çini incelikli bir dizi işlemden sonra ortaya çıkan nesnelere verilen addır. Çiniler, kültürel bir öğe olarak yapılma ve şekillendirme aşamaları, toplumlara göre farklı özellikler taşımaktadır.
İlk hamur aşamasından başlayarak sırasıyla yapılma aşamaları bilgileri yer alacaktır. Çini yapımı ve kullanılan malzeme çeşitleri çini levhanın yapılacağı inceliğe ve kalınlığa göre değişiklik göstermektedir. Ancak genel olarak öncelikle belirli malzemeler kullanılarak çini hamuru hazırlanır. Çini hamuru; kuvars, kaolin ve kireç harcı yapılarak hazırlanmaktadır. Bu hamur düz bir tabaka veya çeşitli şekillendirme işlemine tabi tutularak şekil verdikten sonra, çok yüksek derecede pişirme işlemi uygulanır. Bir gün boyunca pişirilme işlemi yapılır. Daha sonra su, sıvı gibi şeylerin çini üzerinde geçirimsiz olması için çeşitli sırlama işlemlerinden biri uygulanır. Sırlı çini, çini hamurunun pişirilme işleminden sonra hamur üzerine su ve sıvı geçirimsiz olması için uygulanan çeşitli tekniklere verilen isimdir.Bu teknikler; sırüstü tekniği, sıraltı tekniği, lüster tekniği, minai tekniği, lacvardina tekniği olarak çeşitli şekillerde yapılmaktadır.
Sırlama işlemi tamamlanan levha üzerine dekorlama yapılır. Ne için ve nasıl kullanılacaksa, kullanım amacına göre dekor süslemesi yapılır. Daha sonra ikinci pişirilme aşamasına geçilir ve çok yüksek derece de pişirilme işlemi gerçekleştirilir.
Yukarıdaki işlemler tamamlandıktan sonra çini veya seramik ürün için süsleme işlemine geçilir. Çeşitli boyama ve süsleme teknikleri kullanarak motifler oluşturulur ve özelliğine göre renklendirme işlemi yapılır. Çini ustaları tarafından yapılan bu işlemlerde el emeği işçilik kullanılmaktadır.
Çini yapma sanatı, pişirilen topraktan sonra üretilen objelerin şekillenmesi ve süslemesinde kullanılan el sanatına verilen isimdir.
Çini Hediyelik Eşyalar Nereden Alınır?
Çiniden yapılan ürün seçeneği olarak geniş yelpazeye sahip çok çeşitli hediyelik eşyalar bulabilirsiniz. Geleneksel bir eser olan çini ürünler, çeşitli tasarım yöntemleri ile şekillendirilmekte ve çok güzel el işçiliği motiflerle süslenmektedir. Günümüzde özgün ve otantik hediyelik eşya olarak sıklıkla tercih edilmektedir.
Çini hediyelik eşya çeşitleri; çini hediyelik rengarenk tabaklar, çini hediyelik renkli motifli kaseler, şık çini takı çeşitleri, çini vazolar, açacaklar, magnetler, anahtarlıklar, duvar süsleri, biblolar, fincanlar, kupalar, heykeller, çay tabakları, mumluklar, bardak altlıkları, peçetelikler, servis setleri gibi çok çeşitlidir.
Kaliteli, şık ve seçkin çini hediyelik eşya çeşitlerini, Myros.com sitesini ziyaret ederek geniş hediyelik yelpazesinden ürün seçeneklerini inceleyebilir, güvenli alışveriş yapma imkanından yararlanabilirsiniz. Myros’un çini hediyelik eşyaları, kişiye özel tasarımlarla birleştirdiği hediyelik seçenekleri değerlendirebilir, sevdiklerinize kalıcı ve özgün hediyelik çini ürünlerinden alma şansını yakalayabilirsiniz. Kusursuz süslemeler yapılan ve kabartma motifler kullanılan el yapımı, rengarenk, farklı özellikteki çini hediyelikleri gönül rahatlığıyla tercih edebilirsiniz.
