Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), 29 Nisan 2025 tarihinde yayımlayacağı yeni analiz raporunda, antibiyotiklerin dünya genelindeki kullanımına dair çarpıcı verileri kamuoyuyla paylaşacak. 2022 yılı verilerine dayanan bu rapor, küresel düzeyde artan antimikrobiyal direnç (AMR) tehdidine dikkat çekiyor.
Antimikrobiyal direnç, sıradan enfeksiyonların dahi tedavi edilemez hale gelmesine yol açarak modern tıbbın kazanımlarını tehdit ediyor. DSÖ, bu direncin en büyük nedenlerinden birinin antibiyotiklerin uygunsuz ve aşırı kullanımı olduğunu vurguluyor. Öte yandan, dünya genelinde birçok düşük ve orta gelirli ülkede hâlâ güvenli ve kaliteli antibiyotiklere erişim sınırlı durumda.
Raporda Neler Var?
Rapor, DSÖ’nün Küresel Antimikrobiyal Direnç ve Kullanım Gözetim Sistemi (GLASS) ile Access, Watch, Reserve (AWaRe) antibiyotik sınıflandırması temelinde hazırlandı. Raporda:
-
“Watch” grubunda yer alan ve direnç gelişimine en çok katkıda bulunan antibiyotiklerin en yaygın şekilde reçete edildiği,
-
“Access” grubunda yer alan, daha güvenli ve ilk seçenek olarak önerilen antibiyotiklerin kullanım oranlarının ise oldukça düşük kaldığı,
-
Kaynak yetersizliği yaşayan ülkelerde güvenli antibiyotik erişiminin sınırlı olması nedeniyle tedavi süreçlerinde yetersizlikler yaşandığı,
gibi kritik bulgulara yer veriliyor.
Uzmanlar Uyarıyor: Direnç Yayılıyor, Seçenekler Azalıyor
WHO yetkilileri, kontrolsüz antibiyotik kullanımının dirençli mikroorganizmaların yayılmasını hızlandırdığını belirtiyor. Bu durum, ameliyatlar, kanser tedavileri ve yoğun bakım uygulamaları gibi rutin tıbbi prosedürlerin ciddi risk altına girmesine neden oluyor.
Rapor Lansmanı İçin Web Semineri
DSÖ, bu kritik raporun kamuoyuna sunulması amacıyla 30 Nisan 2025 Çarşamba günü saat 13:00–14:30 CEST arasında bir çevrim içi seminer düzenleyecek. Bilim insanları, sağlık politikası yapıcıları ve medya temsilcilerinin katılımına açık olan seminerde, antibiyotik kullanımına dair küresel eğilimler ve çözüm önerileri detaylı şekilde ele alınacak.
Daha Etkin Politikalar ve Küresel İşbirliği Şart
DSÖ, sağlık sistemlerinin antibiyotik kullanımını daha etkili yönetebilmesi için ulusal düzeyde gözetim sistemlerinin güçlendirilmesini, sağlık çalışanlarının bilinçlendirilmesini ve halkın bilgilendirilmesini öneriyor. Raporda, özellikle “Watch” grubu antibiyotiklerin kullanımının sıkı biçimde izlenmesi gerektiği vurgulanıyor.
Kaynaklar:
-
WHO, Global Antimicrobial Resistance and Use Surveillance System (GLASS) Dashboard
-
WHO AWaRe Classification Database
-
WHO Resmi Basın Açıklamaları (2025)
