Jama’da yayınlanan bir makale, Leonardo da Vinci ‘nin gözlerinin yanlış hizalandığı ve aynı anda aynı yere bakmadığı bir görme bozukluğu olan strabismus yani şaşılık sorunu olduğunu ileri sürüyor.
Bu esnada da Vinci’nin sadece ressamlık konusunda değil,
Aynı zamanda mühendislik, matematik, anatomi, biyoloji ve mimari gibi birçok alanda dudak uçuklatıcı sonuçlara imza atmış bir dahi olduğunu akıldan çıkarmamak gerekiyor.
Ortaya koyduğu her işte bir fark ve üstünlük gösteren sanatçının başarısının altında,
Çoğunluktan farklı düşünme, farklı analiz etme ve farklı yorumlama kadar,
Acaba nesneleri de herkesten farklı görüyor olması bir etken olabilir mi?
Leonardo da Vinci
Leonardo da Vinci tartışmasız bir dâhiydi,
Ancak,
Onun benzersiz sanatsal vizyonu, belki de dünyayı birçok kişiden daha farklı görmesinin sonucu olabilir.
Jama’da yayınlanan bir makale,
Leonardo da Vinci ‘nin gözlerinin yanlış hizalandığı,
Ve,
Aynı anda aynı yere bakmadığı bir görme bozukluğu olan strabismus, yani şaşılık sorunu olduğunu ileri sürüyor.
Bununla birlikte,
Araştırma ekibinin lideri görsel nörobilimci (visual neuroscientist) Christopher Tyler,
Bu bozukluğun sanatçının üç boyutlu görüntüleri düz tuval üzerine ekstra bir beceri düzeyiyle oluşturmasına yardımcı olabileceğini öne sürüyor .
Bilimsel Çalışmalar
Christopher Tyler’ın JAMA Oftalmoloji dergisinde yayınlanan çalışmasında,
Aralarında Genç Vaftizci Yahya, Vitruvius Adamı ve sanatçının otoportresinin de bulunduğu altı farklı sanat eserini incelemiş.
Ayrıca Andrea del Verrocchio’nun Genç Savaşçısı gibi Leonardo da Vinci ‘yi model olarak kullandığı düşünülen diğer sanatçıların eserlerini de analiz etmiş.
Leonardo da Vinci Şaşı Mıydı?
Şaşılık durumunda kişinin gözleri farklı yönlere bakıyor gibi görünür.
Leonardo da Vinci ‘nin kendi portrelerindeki gözlere,
Ve,
Modellenen diğer sanat eserlerine bakılırsa, onun aralıklı şaşılık (Intermittent Strabismus) yaşadığı muhtemel görünüyor.
Bilim insanlarının araştırmalarında vardığı sonuç,
Da Vinci ‘nin gözlerini gevşettiğinde gözlerinden birinin dışarı doğru kaydığı,
Ancak,
Odaklandığında ise muhtemelen gözlerini hizalayabildiği şeklinde oldu.
Çünkü,
Portreler ve heykellerdeki bakışlar yanlış hizalanmış gibi görünüyor; sanatçının sol gözü sürekli olarak aynı açıyla dışarı doğru kayıyor.
“Bilimsel kanıtlar,
Sanatçının aralıklı ekzotropya (bir gözün zaman zaman dışa doğru dönmesi) sorunu olduğunu,
Ve,
Bunun sonucunda sadece tek gözü kullanarak monoküler görüşe geçme becerisine sahip olduğunu gösteriyor”
Şaşılık Sanatını Nasıl Etkiledi?
Uzmanlar bu sağlık sorununun bir dezavantaj olmadığını,
Bilakis,
Bir ressam için oldukça uygun bir durum olduğunu belirtiyor.
Çünkü,
Dünyaya tek gözle bakmak, çizilen veya boyanan iki boyutlu görüntü ile doğrudan karşılaştırmaya olanak tanır.
Bir başka deyişle,
Ressamlar üç boyutlu gördüğü bir dünyayı,
Kâğıda ya da tuvale dökerken iki boyuta indirgemek zorundadır.
Oysaki,
Leonardo da Vinci zaman zaman iki boyutlu görüp, gördüğü gibi de resmediyordu.
Sonuç olarak bu durum,
Sanatçının derinliği en doğru şekilde tasvir etmesine şüphesiz yardımcı olmaktaydı.
Vincent van Gogh'un Görme Sorunu
Leonardo da Vinci, vizyon araştırmacılarının üzerinde çalıştığı tek sanatçı değil…
Örneğin,
“Van Gogh‘un Sarı Dönemi” olarak bilinen süreçte yaptığı resimlerde,
Sarı ağırlıklı canlı renkleri epilepsi tedavisi için aldığı bir ilacın yan etkisi olabileceği güçlü iddialar arasında yer alıyor.
Çünkü,
O dönemde epilepsi nöbetlerini engellemek için yüksük otu bitkisinden elde edilen “digitalis” kullanılıyordu.
Ve,
Dijitalisin en iyi bilinen yan etkilerinden birisi sarı görme (xanthopsia) ‘dir.
Bu grup ilaçlar günümüzde epilepsi için olmasa da bazı kalp hastalıklarında hala kullanılmaktadır.
Sonuç olarak,
Digitalis van Gogh’un epilepsi tedavisinde pek bir işe yaramamış olsa da,
Sanatsal üretimine katkı sağlamış olması muhtemeldir.