DEM Parti Şırnak Milletvekili Nevroz Uysal Aslan, İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkanlığı'na başvuruda bulundu,
DEM Parti Şırnak Milletvekili Nevroz Uysal Aslan başvurusunda şu gerekçelere yer verdi.
Hapishanelerde yaşanan hak ihlallerindeki artış bitmek tükenmek bilmeden devam etmektedir. Mahpuslar gayri insani koşulların yanı sıra insanlık onuruna yakışmayan uygulamalar ile karşılaşmaktadırlar. Bu uygulamaların başında ise çoklu hak ihlallerine neden olan sevk adı altında yapılan sürgünler gelmektedir.
Tarafımıza ulaşan başvurularda hiçbir hukuki ve mantıklı gerekçesi olmayan “sevklerin”, mahpuslar için bir cezalandırma yöntemine dönüştürüldüğü özellikle vurgulanmaktadır.
Mahpusların, ailelerinin bulunduğu yerleşim merkezlerinden çok uzak hapishanelere sevk edilmeleri, sadece mahpusları değil aileleri de bu cezalandırma sistemine dahil etmektedir. Ekonomik durumu iyi olmayan aileler ve kişiler yol masrafının artması nedeniyle mahpus yakınlarını ziyaret etmekte zorlanmaktadır. Kimi zaman ise hapishanelere görüş için giden aileler ve mahpus yakınları geçirdikleri kazalarda yaralanmakta ve/veya bu yolculuklarda yaşamlarını yitirmektedir. 18 Ağustos 2023 tarihinde Garibe Aslan’ın vefat etmesine neden olan kaza, Elâzığ T Tipi Kapalı Hapishanesi’ne sevk edilen oğlunun görüşü sonrasında, dönüş yolunda yaşanmıştır. Yine Mersin’den, Bayburt M Tipi Kapalı Hapishanesi’nde tutulan Fecriye Benek’i ziyarete gitmek isteyen aile bireyleri, 21 Ağustos 2023 tarihinde Malatya’da geçirdikleri kaza sonucunda yaralanmışlardır.
Mahpusların uzak illere sevk adı altında sürgün edilmelerinin yarattığı hak ihlalleri bunlarla da bitmemektedir. Sürgünlerin yarattığı sonuçlar idare ve gözlem kurulları tarafından koşullu salıverme şartları oluşmuş mahpusların infazını uzatma gerekçesi olarak kullanılmaya başlanmıştır. Örneğin Karabük T Tipi Kapalı Hapishanesi’nde bulunan Adem Oktay bunun en açık örneğidir. “Ailesinin ziyarete gelmemesi ve aile bağlarının iyi olmaması” gerekçe gösterilerek mahpusun iyi halli olmadığına karar verilmiştir. Oktay’ın infazı Haziran 2024 tarihinde dördüncü (4.) kez çeşitli keyfi ve hukuksuz gerekçelerle uzatılmıştır.
Uzak illere sevklerin bir başka sonucu ise mahpusların kaybettikleri yakınlarının cenazelerine katılımını zorlaştırması, kimi zaman imkânsız kılmasıdır. Yakınları vefat eden mahpusların cenazelere katılması için öncelikle cezaevi tarafından hesaplanacak masraf tutarının emanet para hesabına yatırılması istenmektedir. Ancak uzak illere sevk nedeniyle artan masraflar mahpuslarca çoğu zaman karşılanamamaktadır.
Sevk adı altında yapılan sürgünlerin yaratmış olduğu başkaca birçok hak ihlaline örnekler vererek açıklamak mümkündür. Ancak özellikle hasta mahpusların sağlık ve yaşam haklarının ihlali boyutu ile sevklerin ele alınması gerekmektedir.
Kirli adeta bir mezar gibi dar ve havasız ring araçları ile yapılan sevkler hasta mahpuslar için ciddi bir problemdir. Mevcut ring araçları şehirlerarası yolculuklar için kaza, yangın vb risklerinin yanında insanın fiziksel ve ruhsal sağlığını ileri derecede bozma, mahpusların mevcut hastalıklarının ilerlemesine ya da farklı hastalıkların oluşmasına yol açmaktadır.
Öte yandan hasta mahpusların başka hapishanelere sevk edilmeleri devam eden tedavi süreçlerini ciddi bir biçimde kesintiye uğratmaktadır. Bu durumun son örneklerinden biri ise Nisan 2024 sonunda Yozgat 'tan Kırşehir S Tipi hapishanesine sürgün edilen hasta mahpus Mustafa Karatepe’dir. 10 aydır midesi ile ilgili ciddi sorunlar yaşayan mahpus yemek yemekte zorlanmaktadır. Sürekli kusma şikâyeti bulunan mahpus, 15.03.2024 tarihinde Yozgat şehir hastanesine sevki yapılmış olup muayene ve tetkik sonucu Ankara şehir hastanesinde endoskopi için gün verilmiştir. Ancak tedavisi yapılmadan mahpus talebi ve rızası dışında Kırşehir S Tipine sevk edilmiştir. Bu sevk nedeniyle de mahpusun hastane randevusu iptal edilmiştir.
Kırşehir’de tedavi süreci aksatılan ve son 5-6 aydır neredeyse hiç yemek yiyemediği belirtilen mahpus için aile bireyleri 22/06/2024, 03/07/2024 ve 07/07/2024 tarihlerinde CİMER (Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi)’e başvuru yapmıştır. Bu başvurular ve girişimler sonrasında 4 Eylül 2024 tarihine endoskopi için randevu alınıştır.
Kırşehir Hapishanesinde kendisine diyet yemek verilmeyen mahpusun kusma ve aşırı kilo kaybı yaşaması üzerine son bir haftadır kendisine diyet yemek verilmeye başlanmıştır. Ancak mahpus, 31/07/2024 tarihinde ailesi ile yaptığı telefon görüşmesinde kendisine verilen yemeğin diğer mahpuslara verilen yemeklerle neredeyse aynı olduğunu sadece tuzsuz ve yağsız yemek verildiğini ancak bunu da tüketemediğini aktarmıştır. Mahpus aynı zamanda hızla kilo kaybettiğini ve şu an 57 kiloya düştüğünün bilgisini de paylaşmıştır.
Avukatların mahpus ile yaptıkları görüşme sonrasında ise tarafıma; mahpusun ciddi baş ağrıları çektiği, yürüme ve denge sorunları yaşadığı, hareketlerinin yavaş ve kısıtlı olduğu bilgisi aktarılmıştır. Ayrıca hastane sevklerinde hasta mahpuslara ağız içi arama dayatıldığı ve bunun Kırşehir S tipinde genel bir uygulamaya dönüştürüldüğü bilgisi de paylaşılmıştır.
Belirtmek gerekir ki Mustafa Karatepe’nin sağlık ve yaşam hakkını tehlikeye atan bu sürgününün altında mahpusun açık ceza infaz kurumuna ayrılma hakkının engellenmesi yatmaktadır. Şöyle ki; mahpusun açık ceza infaz kurumuna ayrılma talebi Yozgat T Tipi Hapishanesi idare ve gözlem kurulu tarafından alınan keyfi ve hukuka aykırı karar ile engellenmiştir. Karara yapılan itiraz sonucu Yozgat İnfaz Hakimliği 04/04/2024 tarih 2024/1518 Esas 20241847 Karar sayılı kararı ile idare ve gözlem kurulu kararını iptal etmiştir. Bunun üzerine Cumhuriyet Başsavcılığınca Yozgat İnfaz Hakimliği kararına itiraz edilerek karar Yozgat 1. Ağır Ceza Mahkemesine taşımıştır. Ancak Yozgat 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nin kararı beklenmeden mahpus Kırşehir S Tipi Hapishanesi’ne sürgün edilmiştir. Bu sürgünden sonra mahkeme 19/04/2024 tarih 2024/433 D. İş kararı ile itirazın reddine karar vermiştir. Kararın uygulanması için avukatlar tarafından gerekli girişimlerde bulunulmuşsa da bu sürgün sonucu mahkeme kararının işleme alınması geciktirildiği gibi mahpusun sağlık ve yaşam hakkı açıkça tehlikeye atılmıştır.
Son olarak, sürgünlerin yaratmış olduğu çoklu hak ihlallerine karşın mahpusların ailelerine yakın illere sevk edilmeleri için yaptıkları başvurulara olumsuz cevap verildiğini belirtmek gerekir. Bu taleplere olumsuz cevaplar verilirken başka mahpuslar talep edilen bu hapishanelere talep ve rızaları olmadan sevk edilebilmektedir. Bu ise yapılan sevklerin bir cezalandırma yöntemi olarak kullanıldığını göstermektedir. Tıpkı Mustafa Karatepe örneğinde olduğu gibi. Rızası ve talebi olmadan sırf açık infaz kurumuna geçişini engellemek adına tedavi süreci de aksatılacak şekilde Yozgat 'tan Kırşehir S Tipi Hapishanesi’ne sürgün edilen hasta mahpus Mustafa Karatepe ise en azından ailesinin yaşadığı Diyarbakır veya yakın bir hapishaneye sevkinin yapılmasını talep etmektedir.
Tüm açıklanan nedenlerle;
· Uzak illere sevk uygulamasının önlenmesi ile ailelerinin ikamet ettiği illerden yüzlerce kilometre uzaktaki hapishanelere sevk edilen ve nakil talepleri reddedilen mahpusların yaşadıkları hak kayıplarının-mağduriyetlerin tespiti ve giderilmesine dönük gerekli düzenlemelerin yapılması adına Komisyonun ivedilikle bir çalışma başlatmasını ve bu konuda Adalet Bakanlığı nezdinde girişimlerde bulunmasını,
· Kanser riski nedeniyle ilaçlı endoskopi için 4 Eylül 2024 tarihine verilen randevunun öne çekilerek Mustafa Karatepe’nin sağlık sorunlarının teşhis ve tedavisi için gerekli tüm girişimlerde bulunulmasını,
· Mustafa Karatepe’nin mahkeme kararlarının da bir gereği olarak derhal açık ceza infaz kurumuna ayrılmasının sağlanması için girişimlerde bulunmasını,
- Mustafa Karatepe’nin tedavi sürecinin aksamasına neden olan sevk/sürgün kararının nedenlerinin anlaşılması için Hapishane idaresince bu kararın istenmesine ve idare ve gözlem kurulu üyeleri başta olmak üzere hak ihlallerine neden olan ve bu ihlallerde ihmali ve sorumluluğu bulunan kamu görevlileri hakkında adli ve idari soruşturma açılması için gerekli girişimlerde bulunulmasını ve yapılacak tüm çalışmalardan tarafımın bilgilendirilmesini talep ederim 02.08.2024
