Türkiye sosyalist hareketinin öncü isimlerinden, yazar ve çevirmen Sevim Belli, 100 yaşında İstanbul’da hayatını kaybetti. Belli, uzun yıllar süren mücadeleci yaşamı, çevirileri ve siyasi mücadelesiyle Türkiye’nin yakın tarihine iz bırakan isimlerden biri oldu.
Mücadeleyle Geçen Bir Hayat
1925 yılında İstanbul’da doğan Sevim Belli, İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun oldu. Tıp eğitimini ilerletmek amacıyla ABD’ye gitti, ardından Paris’te uzmanlık eğitimine başladı. Ancak, genç yaşlardan itibaren sosyalist düşüncelere yönelen Belli, 1951’de Berlin’de düzenlenen 3. Dünya Gençlik ve Öğrenci Festivali’ne katıldı. Burada, ünlü şair Nâzım Hikmet ile tanışarak Türkiye Komünist Partisi (TKP) ile aktif ilişkiler geliştirdi.
Belli, TKP’nin yurt içi ve yurt dışı yöneticileri arasında kuryelik yaparken Türkiye’ye dönüşü sırasında yakalandı. Bu olayın ardından, Türkiye genelinde "51 Tevkifatı" olarak bilinen geniş çaplı operasyon başlatıldı. Operasyon kapsamında, TKP’nin Merkez Komitesi üyeleri olan Şefik Hüsnü Değmer, Zeki Baştımar, Reşat Fuat Baraner, Mehmet Bozışık, Halil Yalçınkaya ve Mihri Belli ile birlikte tutuklandı.
Hapishane Yılları ve Sürgün
1957 yılında cezaevinde, TKP yöneticilerinden Mihri Belli ile evlendi. Ancak, dönemin yasaları gereği "komünistlikten hüküm giyen" doktorların mesleklerini icra etmesine izin verilmedi. Bu nedenle 1964’te ailesiyle birlikte Cezayir’e giderek burada doktorluk yaptı.
1966’da Türkiye’ye dönen Sevim Belli, 12 Mart 1971 darbesi sonrası tekrar tutuklandı ve üç yıl cezaevinde kaldı. 1980’de gerçekleşen 12 Eylül askeri darbesinin ardından ise bir kez daha yurtdışına çıkmak zorunda kaldı.
Edebiyat ve Çeviri Çalışmaları
Sevim Belli, hayatı boyunca hem siyasi hem de edebi çalışmalar yürüttü. Anılarını "Boşuna Mı Çiğnedik" adlı kitabında topladı. Bunun yanı sıra, çeşitli çeviri eserlerle dünya edebiyatını Türk okurlarına kazandırdı.
Türkiye sosyalist hareketinde önemli bir figür olan Sevim Belli, mücadelelerle dolu yaşamında hem siyasi hem de entelektüel olarak derin izler bıraktı. 100 yaşında aramızdan ayrılan Belli, geride sosyalist düşünceye adanmış bir ömür ve değerli eserler bıraktı.
