1915 Ermeni Soykırımı'nın 110. Yıldönümünde Bir Kez Daha Haykırıyoruz: SOYKIRIM!
Cezalandırılmayan Suç İşlenmeye Devam Eder!
24 Nisan 2025 tarihinde, 1915 Ermeni Soykırımı’nın 110. yıldönümünde İnsan Hakları Derneği Adana Şube binasında düzenlenen basın açıklamasını İHD üyesi Yaşar Gökoğlu okudu. Açıklamada, bu büyük insanlık suçunun inkâr edilmesinin ve cezasız bırakılmasının, sadece geçmişi değil bugünü de şekillendiren karanlık bir miras olduğu vurgulandı.
110 yıl önce, 24 Nisan 1915’te İstanbul’da yüzlerce Ermeni aydının tutuklanmasıyla başlayan ve ardından Küçük Asya ile Kuzey Mezopotamya’da bir halkın sistematik biçimde sürgün ve katledilmesiyle süren Ermeni Soykırımı, aradan geçen bir yüzyılı aşkın süreye rağmen Türkiye tarafından hâlâ resmen tanınmıyor. İHD, bu inkârın yalnızca geçmişi silmekle kalmadığını, bugünün adaletsizliklerinin ve yeni suçların da temelini oluşturduğunu dile getirdi.
“İnkâr, failin aklanması, kurbanın suçlanmasıdır”
Açıklamada şu ifadeler yer aldı:
“Cezalandırılmayan suç, işlenmeye devam eder. İnkâr, soykırımı sürekli kılar. İnkâr, failin aklanması, kurbanın suçlanmasıdır. Ermeni soykırımı inkâr edildiği ve failleri yargılanmadığı için bu suç, inkâr üzerinden işlenmeye devam ediyor.”
Bu sistemli inkârın, yalnızca geçmişteki bir suçu gizleme çabası olmadığını, aynı zamanda bugünün siyasi, hukuki ve toplumsal iklimini zehirleyen bir anlayışa dönüştüğü vurgulandı.
“İnkâr, soykırımı her gün yeniden yaşatmaktır”
Komisyon açıklamasında, inkârın sadece bir söylem değil, gündelik hayatta sistemli bir uygulama olduğuna dikkat çekildi:
“İnkâr ‘biz yapmadık’ demek değildir, bin beteridir. Kurbanların torunlarına hayatın her alanında soykırımı tekrar tekrar yaşatmaktır. Katilleri kahraman yapmak, soykırımcıları onurlandırmaktır. Bu, aynı zamanda kurbanların onuruna ve hafızasına yapılan saldırıdır.”
“Irkçılık inkârla büyür”
Açıklamada son yıllarda giderek artan biçimde Enver, Talat, Cemal Paşalar gibi soykırımın mimarlarına duyulan övgülerin, Türkiye toplumunda ırkçılığı meşrulaştırdığı ve yaygınlaştırdığı belirtildi. Bu figürler etrafında şekillenen İttihatçılık söyleminin, genç kuşaklara ırkçı bir dünya görüşü aşıladığına vurgu yapıldı.
“Bu Cumhuriyet soykırımın mirası üzerine kuruldu”
İHD’nin açıklamasında Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunda inkârın temel taşlardan biri olduğuna dikkat çekildi:
“20. yüzyılın başında Küçük Asya ve Kuzey Mezopotamya’da Hristiyan halklara — Ermenilere, Süryani/Asurilere, Rumlara — yapılan soykırım, ardından gelen inkâr, devletin hukuk dışına çıkmasını meşrulaştırdı. Bu anlayış Cumhuriyet tarihi boyunca egemenliğini sürdürdü.”
Bu nedenle bugün yaşanan pek çok ağır insan hakları ihlalinin, inkâr siyasetinin doğrudan mirası olduğu vurgulandı.
“‘Soykırım’ sözcüğü bile yasaktı”
Açıklamada, Türkiye’de uzun yıllar boyunca “soykırım” kelimesinin telaffuz edilmesinin bile yasaklandığı hatırlatıldı:
“İstanbul Şubesi bünyesinde çalışan komisyonumuz, Türkiye’de ilk kez 24 Nisan 2005’te düzenlediği bir anma toplantısında ‘soykırım’ sözcüğünü kullandı. O günden bu yana bu kelimeyi açıkça telaffuz ediyoruz ve bu nedenle defalarca yargılandık.”
Bu kapsamda İstanbul 51. Asliye Ceza Mahkemesi’nde 2021 tarihli açıklamaları nedeniyle açılan davadan beraat ettikleri, savcılığın itirazının da İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi tarafından 24 Aralık 2024’te reddedildiği bilgisi kamuoyuyla paylaşıldı.
“Soykırım aynı zamanda büyük bir soygundu”
Basın açıklamasında, Ermeni Soykırımı’nın yalnızca katliamlardan ibaret olmadığı, aynı zamanda büyük bir ekonomik soygun olduğu ifade edildi. El konulan taşınmazlar, işlikler, konaklar, dini yapılar, bankalardaki hesaplar ve kasalardaki değerli eşyalarla birlikte bu hırsızlık boyutunun, 1915 yılı itibarıyla 22 milyon doları aştığı belirtildi.
Sevag Şahin Balıkçı Unutulmadı
İHD açıklamasında, 24 Nisan 2011’de zorunlu askerlik görevini yaparken bir başka asker tarafından öldürülen Ermeni yurttaş Sevag Şahin Balıkçı da anıldı:
“Bugün yalnızca 1915’i değil, 2011’i de anıyoruz. Sevag Şahin Balıkçı’nın anısını yaşatacağımıza söz veriyoruz.”
İHD’den ısrarlı çağrı: Tanı, Af Dile, Tazmin Et!
İnsan Hakları Derneği, 2005 yılından bu yana her 24 Nisan’da tekrar ettiği çağrıyı bir kez daha dile getirdi:
“Soykırımın inkârı, soykırımın sürdürülmesidir. İnkâra son verin. Bütün hukuki sonuçlarıyla birlikte bu suçu kabul edin. Ancak o zaman mezarsız ölülerin ruhu huzura erecek. Aksi halde bu toprakların kaderi değişmeyecek.”
