Birleşmiş Milletler Mayın Eylem Servisi (UNMAS), pazartesi günü yaptığı açıklamada, dünya genelinde 60’tan fazla ülke ve bölgede yaklaşık 100 milyon insanın kara mayınları ve patlayıcı mühimmat tehdidi altında yaşadığını duyurdu. Rusya’nın 24 Şubat 2022’de başlattığı kapsamlı işgalin ardından, Ukrayna dünyanın en yoğun mayınla kirlenmiş ülkesi haline geldi.
İki yılı aşkın süredir devam eden savaş nedeniyle Ukrayna’daki çatışma bölgelerine milyonlarca mayın döşendi. UNMAS, bu durumu "bugün dünyadaki en tehlikeli mayınlı alan" olarak tanımlıyor.
Siviller Hedefte: Yaralı ve Ölü Sayısı Artıyor
UNMAS’a göre, dünyada silahlı şiddetin artmasıyla birlikte 2024 yılında kara mayınları ve diğer patlayıcı mühimmat nedeniyle yaralanan ve hayatını kaybedenlerin sayısı, bir önceki yıla kıyasla %22 oranında arttı. Bu, 2023’e göre 1.000’den fazla ek mağdur anlamına geliyor. Kurbanların %85’ini siviller oluştururken, bu sivillerin yarısından fazlası çocuklardan oluşuyor.
Çatışmaların sürdüğü bölgelerde yaşayan insanlar en büyük riski taşırken, bazı bölgelerde savaş bitse bile mayın tehlikesi onlarca yıl boyunca devam edebiliyor.
Barış ve Kalkınmanın Ön Koşulu: Mayın Temizliği
UNMAS Politika, Savunuculuk ve Bağışçı İlişkileri Şefi James Staples, mayın temizliğinin yalnızca insani bir görev olmadığını, aynı zamanda uzun vadeli barış, güvenlik ve kalkınma için de kilit bir rol oynadığını vurguladı. Staples, “Eğer toprağın altında mayın varsa tarıma ve gıda güvenliğine tam erişim olamaz. Çocuklar okula gidemez, insanlar evlerine dönemez, işler yaratılamaz,” ifadelerini kullandı.
Ancak dünya genelinde çatışmaların artması, UNMAS gibi mayın temizliğiyle ilgilenen uzmanların işini giderek zorlaştırıyor. Staples, Cenevre’de 9-11 Nisan tarihleri arasında düzenlenecek yıllık mayın eylem konferansı öncesinde yaptığı açıklamada, “Çatışmalar hem sayıca artıyor hem de kapsam ve ölçek olarak büyüyor,” dedi.
Çocuklar İçin Hayat Kurtaran Eğitimler
UNICEF iş birliğiyle Ukrayna’da çocuklara yönelik bilinçlendirme çalışmaları da sürüyor. Güneydoğudaki Zaporijya kentinde yedi yaşındaki Kira, “Bir tane görürsek polisi aramalıyız ki gelip çıkarsınlar,” diyerek öğrendiği hayat kurtarıcı dersi özetliyor. Devlet Acil Servisi Kıdemli Denetçisi Anna Popsui ise bu eğitimlerin ardından çocuklara çıkartmalar ve boyama kitapları dağıttıklarını belirtiyor.
Kryvyi Rih’deki Saldırı: Çocuklar Parkta Hayatını Kaybetti
UNMAS açıklamasıyla aynı günlerde yaşanan bir diğer trajedi ise Ukrayna'nın merkezi Kryvyi Rih kentinde meydana geldi. Cuma günü gerçekleşen bir Rus saldırısında en az 18 kişi hayatını kaybetti, 75 kişi yaralandı. Yaralılar arasında 9 çocuk da bulunuyor. BM İnsan Hakları Ofisi, bu saldırının Rusya’nın işgalinin başladığı 2022 yılından bu yana çocukların en çok zarar gördüğü tekil saldırı olduğunu bildirdi.
Her Yıl Binlerce İnsan Ölüyor ya da Sakat Kalıyor
Kara mayınları, her yıl binlerce can alıyor. UNMAS verilerine göre, her yıl ortalama 5.000'den fazla kişi mayınlar nedeniyle ya hayatını kaybediyor ya da sakat kalıyor. Bu kurbanların çoğunluğunu siviller oluştururken, özellikle çocuklar ve kırsal bölgelerde yaşayan çiftçiler en yüksek risk altındaki gruplar arasında yer alıyor.
