Gazze Şeridi (Gazze), 56 yıllık işgal ve 16 yıllık ablukanın ardından artık İsrail savunma bakanının “tam bir kuşatma” olarak tanımladığı şeye maruz kalıyor. Hamas'ın saldırılarına misilleme olarak su, yiyecek, enerji ve yakıt kaynakları kesildi.
Gazze'nin tahmini 2,3 milyon vatandaşı mücadeleye alışkın. Gazze Şehri ve Gazze'nin güneyindeki bir şehir olan Han Yunus'ta yerel uzmanlarla birlikte gıda egemenliğini araştıran bir politik ekolojist olarak, gıda sisteminin nasıl kırılma noktasına kadar gerildiğini gördüm .
Gazze'nin tek elektrik santrali artık işlevini yitirmiş durumda ; patlamalar dışında mevcut karanlık gece gökyüzü buna tanıklık ediyor. Yakıt veya elektrik olmadan çiftçiler, mahsulleri sulamak veya yiyecekleri işleyip güvenli bir şekilde depolamak için su pompalayamayacak.
Son çatışmalardan önce Gazze'deki hanelerin %70'i zaten olarak sınıflandırılmıştı ve günlük ihtiyaçlarını karşılayamıyordu. İnsanların üçte ikisi mültecilerden oluşuyor ve BM yardımına muhtaç durumdalar . Esir bir pazar olarak ithal edilenlerin çoğu İsrail'den geliyor. Filistin, İsrail'in ABD ve Çin'den sonra üçüncü büyük ihracat pazarıdır .
Gıda ve tarım uzun süredir tekrarlanan hava saldırıları, işgal ve abluka nedeniyle karmaşık bir hal alıyor. İyi yıllarda Gazze, çoğu çoklu tünellerde ve seralarda yoğun olarak üretilen meyve ve sebzelerde
Filistin Tarım Bakanlığı'ndan edindiğim verilere göre 2021 yılında İsrail'in Gazze'ye ihracatında tohum, bir milyon litrenin üzerinde pestisit ve herbisit ile bu yoğun üretimde kullanılan 4,5 milyon litre gübre yer alıyordu. Yeraltı sularına sızan gübrelerden gelen nitratlar, Gazze'nin tarımsal ekosistemlerine uzun vadeli zarar veren önemli bir kirlilik kaynağıdır .
Bu bağımlılık, Gazze'deki tarım arazilerinin üçte birinin sınır boyunca girilmeyen bölgelerde bulunmasıyla daha da artıyor , bu da tahıl üretiminin ve hayvansal proteinin mevcudiyetinin düşük olmasına neden oluyor. Hayvansal ürünlerin çoğu, hayati bir cankurtaran halatı olan ve bu yazının yazıldığı sırada kapalı olan Refah geçidi yoluyla Mısır'dan (ya da Mısır üzerinden) geliyordu.
Küçük aile çiftlikleri ve daha yoğun ticari çiftlikler hâlâ Gazze nüfusunun önemli bir kısmı için geçim kaynağı sağlıyor. Birçok ev bahçesi de gıda üretimi , aile tüketimi, paylaşım veya ablukanın yarattığı stresi hafifletmek için takas amacıyla kullanılıyor.
Ancak aileler artık İsrail bombardımanından korunmak için sığınacak yer ararken, yılın bu zamanında yapılan hasat da durma noktasına gelmiş olacak. Temel mahsuller bozulacak ve sulamaya ihtiyaç duyan kışlık mahsuller yok olacak.
Su
İsrail, Filistin'deki tüm su kaynaklarını kontrol ediyor. İsrail'in ulusal su şirketi Mekorot, büyük ölçekli yoğun İsrail tarımını sulamak için Gazze ve İsrail kıyıları boyunca ana kayanın altında bulunan kıyı akiferinden su çıkarıyor. Daha sonra Gazze Şeridi'ne boru hattıyla su satıyor . Bu tedarik artık kesildi.
Geriye kalan ise akiferden veya arıtılmamış atık su ve nitratlarla kirlenen yeraltı suyundan geliyor. Gazze nüfusunun talepleri ve İsrail'in sulaması nedeniyle yer altı sularının aşırı kullanımı, deniz suyunun sızmasına ve tuzluluk seviyelerinin o kadar yükselmesine neden oldu ki, artık insan tüketimine uygun olmadığı düşünülüyor .
Pompalar için yakıt olmadan su tahliyesi mümkün değildir. Ve Gazze'ye suyun %15'ini sağlayan belediyenin tuzdan arındırma tesisi de çalışmayı durdurdu.
Başka yerlerde, eski bombardımanlardan dolayı eskimiş ve hasar görmüş altyapıların onarımı, abluka nedeniyle sürekli olarak sekteye uğramakta , su pompalama, tuzdan arındırma tesisleri ve kanalizasyon arıtma tesisleri etkilenmektedir.
2008 yılında Gazze'nin en büyük kanalizasyon arıtma tesisine düzenlenen saldırılar, 100.000 metreküp kanalizasyonun evlere ve tarım arazilerine yayılmasıyla sonuçlandı. 2018'deki diğer grevler, ham atıkların Akdeniz'e boşaltılmasıyla sonuçlandı ve Filistinlilerin bağımlı olduğu balık stoklarını tehdit etti.
Sadece birkaç hafta önce Gazze'de kanalizasyon arıtımı için ayda 55.000 litre yakıt gerektiren sekiz atık su pompa istasyonu vardı. Belediye başkanındaki bağlantım bana bunlardan ikisinin İsrail'in hava saldırılarının ilk gününde imha edildiğini söyledi. Geriye kalanları çalıştıracak yakıt olmadığında, ekosistem ve insan sağlığı açısından ciddi sonuçlar doğuracak şekilde 2008'in tekrarı yaşanıyor.
İstila
Bir kara saldırısının ne kadar felaket olacağını tahmin etmek imkansızdır. Son 15 yılda Gazze'nin altyapısına verilen hasarın önceki dört savaşta 5 milyar ABD dolarına (4,1 milyar £) ulaştığı düşünülüyor .
Aralık 2008'den Ocak 2009'a kadar süren 22 günlük işgalin ardından BM , tarlalara, sebze mahsullerine, meyve bahçelerine, besi hayvanlarına, kuyulara, kuluçkahanelere, arı kovanlarına, seralara ve sulama sistemlerine verilen geniş çaplı hasarı belgeledi . 35.750'den fazla sığır , koyun ve keçi ile bir milyondan fazla kümes hayvanı öldürüldü.
BM misyonu , yıkımın "ağaçların, çalıların ve mahsullerin mekanik olarak sökülmesi ve kaldırılması" yoluyla arazinin kalitesinin bozulduğunu ve "ağır paletli araçların geçişinin toprağı sıkıştırarak" gelecekteki ekimi engellediğini belirtti.
Her savaşta Gazze'nin İsrail'in su, enerji, yakıt, gıda ve tarımsal girdi ithalatına bağımlılığı daha da artıyor. Bu arada İsrail ekonomisi, Filistin'in yasadışı işgaline ve 2021'de 4,16 milyar ABD doları değerindeki ihracata karmaşık bir şekilde bağlı hale geldi ve bu da ters bir karşılıklı bağımlılık yarattı.
Gazze'nin tamamen kuşatılması, Filistinlilere "nüfusun yeterli maddi koşullar altında yaşamasını sağlayacak gıda, ilaç ve diğer temel ihtiyaçların sağlanması" gerektiğini belirten uluslararası insan hakları hukukuna aykırılık teşkil edecek gibi görünüyor .
Gazzelilerin durumu vahim. Askeri saldırılardan korunmak, yiyecek hasadı yapamayan veya dağıtamayan çiftçilere ek olarak su, yiyecek ve enerji üzerindeki engeller de dahil olmak üzere Gazze'deki herkes hastalık ve yetersiz beslenmeye karşı son derece savunmasız durumda.
BM'nin Gazze'nin yakında “ yaşanmaz ” hale geleceği öngörüsünün üzerinden sekiz yıl geçti. Yıllar süren ablukanın Gazze'nin halkının geçimini sağlama kabiliyetini "paramparça ettiğini", "zaten zayıflamış olan altyapısını harap ettiğini" ve "kalkınmayı hızlandırdığını" söyledi. Topyekûn bir kuşatma, bu tahminin korkunç bir gerçeğe dönüşmesinde önemli bir yol kat edecektir.
Assistant Professor in Stabilisation Agriculture at the Centre for Agroecology, Water & Resilience, Coventry University
