Öncelikle ülkemize yurttaşlarımıza büyük geçmiş olsun, Ulusumuzun başı sağolsun.
Yaşadığımız 7,7 ve 7,6 Kahramanmaraş Pazarcık ve Elbistan merkezli depremleri nedeniyle on ilimizde yaşamını yitirenlere Allah rahmet eylesin yaralılara geçmiş olsun acil şifalar diliyorum.
Depremler On ilimizde tabir yerindeyse her taraf yerle bir oldu. Yaşanamayacak hale geldi.
Genellikle yaşadığımız tüm depremlerde depremlerin yıkıcı etkilerinden bahsedilir .
Çok zor bir sürece girdik. Böylesi zorluklardan nasıl çıkacağız kolay olmayacak.
Büyük bir felaketi yaşadık. Büyük bir kıyameti ulus olarak yaşıyoruz. Depremler fırtınasıyla facialar, büyük yıkımlar, trajediler yaşıyoruz. Acılar, tarifsiz, sınırsız gözyaşları hiç dinmiyor, nereye baksak hangi yöne dönsek, büyük travmalar biz insanların yasayabileceği ,katlanabileceğinin ötesinde yıkımlar, yıkımlar...
Depremler sadece öldürmüyor, binalar yıkılıyor, öldürüyor, yaralıyor, sarsıyor. Çaresizlik, çaresizlik...
En yakınlarımızı yitirmek, yaşayanlarımızı geleceksiz, tarif edemeyeceğimiz yaşamda bırakmak.
Ülkemizde artık hiçbir şey eskisi gibi olmayacak. Olmamalı.
Yaşam alanlarımızı mekanlarımızı her şeyimizi her şeyimizi yeniden yapmalıyız,yeniden inşa etmeliyiz. Yeni insanlar olarak yeni yurttaşlar olarak Uygar bireyler olarak.
Artık Yeni kentler kurmalıyız depremle yıkılan bu Kahramanmaraş, Hatay, Adıyaman, G.Antep, Osmaniye, Kilis, Diyarbakır, Şanlı Urfa, Adana 'dan başlayarak.
Yeni yapım teknikleri, yeni denetim teknikleri, yeni yönetmelikler ve şartnameler, yeni malzeme teknikleriyle ve en önemlisi de artık yüksek teknolojik teknolojik ve Akıllı Yaşam Kentleri kurmaya başlamalıyız. Devlet olarak, TOKİ olarak, Emlak Konut, Çevre ve Şehircilik bakanlığı, yerel yönetimler, yapımcılar, mimar ve mühendisler, vatandaşlar olarak, bankalar, sigorta şirketleri, sanayiciler ve tüm sivil toplum kuruluşları olarak yeni bir şeyler yapmak zamanı.
Ama yapamadık bunda her bireyin kurumun yetkililerin sorumlulukları vardır.
Artık yeni yaşam alanlarını güvenli, sağlıklı, temiz, rahat ulaşım, çevre, kent planlamaları, enerji yönetimi, afet ve depremler risk önleme ve izleme sistemleri, ekonomi iş, finans, ticaret, üretim ve eğitim konut alanlarının yeniden düzenlenmesi, açık veri, network ağları, web hizmetleri, bulut bilişimiyle birlikte Akıllı Yaşam ve Toplumlar bilişim ve dijital Teknolojileri ve Yapay Zeka destekleyici uygulamalar olmalıdır.
Yeni yaşam alanlarımızın inşaası süresince TOKİ, Belediyeler, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Üniversiteler, yapımcılar, yeni yapılarda kullanılacak tüm malzemelerin etüt ve projelerin , mimarlık ve mühendislik hizmetlerinin , yapı denetim sisteminin, hizmetlerinin Yapay Zeka Teknolojilerinden yararlanılması gerekecektir.
Afet zamanında en önemli şey koordinasyon iletişimin sağlıklı olmasıyla sağlanabilir. GSM operatörleri afet plan ve operasyonları hazırlaması yasal zorunluluk olmalı ve ilgili devlet kurumları tarafından denetlenmesi, tüm telefonların tüm operatörlerin kullanabilmelerini ayarlayabilmelidir. Kullanıcılara ücretsiz Roaming imkanı sağlanmalıdır.
Mobil Baz İstasyonları çalıştıracak jeneratörlerin ve enerji ihtiyaçlarını düşünmeli afet zamanı denildiği zor olabilecek akaryakıta ilaveten yenilenebilir enerji kaynaklarından da faydalanabilir hale getirmelidir.
Afet ve depremler sürecinde en önemli ihtiyaçlardan biriside elektrik enerjisi teminidir.
Böylesi büyük afetlerde, depremlerde öncelikle elektrik üretim santralleri arızaları, riskleri ve yıkımlar nedeniyle çalışamaz olabilmektedir. Enerji iletim hatları (yüksek gerilim hatları), şalt merkezleri, büyük trafo merkezleri, iletgenler, direkler, izolatörler yıkımlar nedeniyle çalışamaz hale geldiği için elektrik iletimleri yapılamamaktadır.
Ayrıca günlük yaşamımızda tüm elektrik temin ve kullanım ihtiyaçlarımız elektrik dağıtım merkezleri, iletim ve dağıtım kabloları,, trafo merkezleri, enerji dağıtım panoları zarar görebildiği veya elektriksel riskler nedeniyle elektrikler kesilmektedir.
Afetler ve Depremlerde yaşanan süreçlerde elektrikli ısınma, elektrikli aletlerin çalışmaları, aydınlatma, mobil telefonların şarj edilebilmeleri ve diğer tüm ihtiyaçlar için çok hayati önem arz etmektedir. Afetlerden kurtarma çalışmalarında en önemli şeydir elektrik.
Elektriğin böylesi önem arz ettiği yaşadığımız kentlerde yedek elektrik hatları tesis edilmesi zorunlu olmalıdır.
Elektrik dağıtım hatları teknik özelliği nedeniyle tek merkezden planlanır, işletim ve kullanım sağlanır.
Ancak afet deprem felaketlerinde yedek elektrik tesisleri ve dağıtım hatları emre amade tesis edilmesi ve olası bir faciada düzenli kullanılabileceğimiz elektrik dağıtım sistemleri zorunlu hale gelmelidir.
Özellikle oturduğumuz konut alanları, apartmanlar, siteler, plazalar gibi tüm yaşam merkezlerimizde her sitenin,plazanın , apartmanların en az zarar görebileceği yol kenarında en etkin kullanılan bölgelerinde belli güçlerde (25 ,50,75,100,150 KVA) gibi ve bu jeneratörlerin yakıt ihtiyaçlarını en az 10 gün karşılayabilecek güvenli yakıt depoları ve kontrollerinin çalışmalarının sürekli kontrolleri ayrıca jeneratörün kabinlerinin içinde belirli kesitlerde ve uzunluklarda Nyy, nym kablolar , fiş, priz, sigorta, şalterleri ve panolar, topraklamaları, elektriğin kullanıma hazır halde olmalı tamamıyla bağımsız çalışmalı ve her jeneratörün ara uzaklığı 250 MT kadar olmalıdır.
Ayrıca yedek jeneratör elektrik tesisleri güneş enerjisi elektriği ile desteklenmelidir .
Akıllı şehirler yaşamların yaşam kalitesini geliştirmek bilişim ve dijital teknolojilerinin yoğun kullanımı, enerji dağıtım, ulaşım, aydınlatma, ve Kent güvenlik yönetim sistemleri ve kamera sistemleri, çöp toplama, çevre temizliği, çevre güvenliğinin binaların sismik olarak yapay zeka ve sensörlerle sürekli izlenmesi veri elde edilmesi gereken tedbirleri almamıza yardımcı olabilir.
Akıllı Kentleşme yeni yaşam alanları kurulması, suyuyla, güneşiyle, doğa suyla diğer canlılar ile daha güvenilir mükemmel yaşam içinde olabileceğiz.
Bu yazımda;
ODTÜ Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doçent Dr . Şeyda Ertekin'in katkılarından dolayı teşekkür ediyorum.
