Yazılı, işitsel ve görsel kitle iletişim araçları, İngilizce "media" kelimesinden Türkçe'ye geçmiştir. Radyo, televizyon, gazete, dergi gibi basın yayın organlarının tümüne kitle iletişim araçları denir.
Tüm dünyada en etkili iletişim aracı olarak önceden gazete ve dergiler yaygındı. Basın teknolojilerinin gelişmesiyle birlikte, basın kuruluşları, gazeteler ve dergiler, her bireyin vazgeçilmez alışkanlıkları haline geldi. Günlük gazeteler, haftalık ve aylık bilim, kültür, sanat, tarih, ekonomi, finans, toplum, hiciv, çocuk, edebiyat, eğitim gibi diğer tüm alanlarda dergiler ve mecmualar büyük bir boyuta ulaştı. Basın ve yayın kartelleri dünya genelinde oluştu ve ülkeleri, toplumları ve bireyleri etkilemeye başladı.
Özellikle ABD, İngiltere, Almanya, Fransa ve diğer Avrupa ülkelerinde kapitalizmin ve emperyalizmin güçlenmesi, bilişim teknolojileri ve dijitalleşmenin hızla yayılmasıyla birlikte Washington Post, Time, The Wall Street Journal, USA Today, The New York Times, New York Post, Daily News, Chronicle Globe gibi gazeteler çok etkili hale geldi. 1994 yılında, Wall Street Journal 1.818.562, USA Today 1.494.929 ve Times 1.414.366 adet basılıyordu. ABD'de yayın yapan 20'den fazla gazete ve dergi, ülkeleri, toplumları ve bireyleri diledikleri gibi yönlendirmekteydi.
1993 yılında ABD'nin en çok okunan ilk beş dergisi şöyleydi: Reader's Digest 16.261.000, TV Guide 14.121.000, Conde Nast 11.039.000, National Geographic 9.390.000 ve Better Homes and Gardens 7.600.000 adet basılmaktaydı.
Avrupa ülkelerinden İngiltere, Almanya, Fransa gibi ülkelerde yayın yapan gazetelerin 1994 ve 2022 yıllarına ait baskı sayıları aşağıdaki gibidir:
The Guardian: 1.440.000 - 402.000
The Daily Express: 980.000 - 290.000
The Financial Times: 380.000 - 190.000
Der Spiegel: 1.150.000 - 280.000
Die Welt: 815.000 - 180.000
L'Humanité: 1.320.000 - 390.000
Le Monde: 900.000 - 260.000
Ülkemizde yayın yapan gazetelerin 1994 ve 2022 yıllarına ait baskı sayıları ise şu şekildedir:
Hürriyet: 950.000 - 185.000
Sabah: 319.000 - 179.000
Sözcü: 237.000 - 153.000
Milliyet: 176.000 - 121.000
Türkiye: 180.000 - 107.000
Akşam: 105.000 - 83.000
Takvim: 105.000 - 74.000
Yeni Şafak: 102.000 - 69.000
Yeni Akit: 104.000 - 52.000
Fanatik: 92.000 - 52.000
Cumhuriyet: 58.000 - 22.000
Birgün: 5.000 (2004'te yayın hayatına başlamıştır).
Dijitalleşme her sektörü etkilediği gibi basın yayın kuruluşlarını da etkilemeye devam ediyor. Bilişim teknolojilerinin hızlı gelişmesi ile birlikte bilgiye erişim, bilgisayarlar, mobil akıllı cihazlar, elektronik sistemler ve internet gibi unsurların yaygınlaşmasıyla birlikte, Web 1.0 (tek yönlü yazı iletişimi), Web 2.0 (iki yönlü yazı, resim ve video paylaşımı) ve Web 3.0 (merkezsiz veri iletişimi) ile gazetelerin ve televizyon yayınlarının önemi azalmıştır. Yakın gelecekte yazılı basın yayınları, gazeteler, dergiler ve eğitim yayınlarının kalkacağı ve tarihteki yerlerini alacağı süreçteyiz. Dünya genelinde olduğu gibi, ülkemizde de TV kanalları yerlerini dijital yayın platformlarına bırakmaktadır.
Kısaca ülkemizde TV yayınlarına ilk olarak 1968 yılında TRT TV ile başlanmış, 1974 yılında her gün yayın, 1984 yılında renkli TV yayınları başlamıştır. 1990 yılında radyo ve televizyonlar uydu üzerinden yayına başlamış, Star 1 ile özel TV yayını başlamıştır. 1992 yılında Teleon, Show, Kanal 6, HBB, 1993 yılında ATV, Kanal D, TGRT, ilk haber kanalı NTV 1996 yılında yayına başlamıştır. Görüldüğü gibi, basın yayın gazeteler, dergiler ve TV kanalları 10-15 yıl öncesine kadar iletişim sağlayan, bilgi veren, eğlendiren unsurlardı. Ancak günümüzde dijital çağın sosyal medya yayıncılığı, iletişim, büyük veri (big data), bilgi ve eğlencelerine uygun olarak devam edecektir. Milyonlarca gazete ve dergi basan, reyting rekorları kıran TV kanalları artık sosyal medya, bilişim teknolojileri ve dijital yayın platformları ile uygun yeni trendleri takip edeceklerdir.
Şimdiden dünyada ve ülkemizde dijital yayın platformları, Netflix, Amazon Prime (Prime Video), Bein Connect, BluTV, Exxen, Disney Plus, Gain TV, Mubi ve diğerleri gibi birçok platforma ev sahipliği yapmaktadır. Bu dijital platformlar, her alanda sınırsız izlenebilecek dizi, spor, eğlence, belgesel ve diğer yayınları yapabileceklerdir.
Ayrıca, her geçen gün çeşitli alanlarda izlenme rekorları kırmak için çalışan sosyal medya trolleri ve fenomenleri, yeni bir güç simgesi olarak karşımıza çıkmaktadır. Toplumların bu kişileri izlemesi, algı oluşmasında yeni dönemlerin önemli bir olgusudur.
Ülkemizdeki sosyal medya fenomenleri ve takipçi sayıları şu şekildedir:
TikTok: cznburak / 69,7 milyon
Instagram: Çağrı Taner / 15,9 milyon
YouTube: Enes Batur / 15,9 milyon
Twitter: Özgür Demirtaş / 5 milyon
Facebook: Baho / 6,1 milyon
Sosyal medya fenomenleri, çağımızda yeni bir güç simgesi haline gelmiştir. Bu güçler, toplumların siyaset, reklam, eğitim ve sosyal dönüşümleri gibi alanlarda etkili olabileceklerdir.
Dünya genelinde en çok takipçisi olan sosyal medya fenomenlerinden bazıları ise şunlardır:
Bella Hadid / 58,1 milyon
Huda Kattan / 52,4 milyon
Charli D'Amelio / 48,1 milyon
Google 1998 yılında ABD'de Larry Page ve Sergey Brin tarafından kurulmuştur. Şirket, Alphabet adlı bir teknoloji holdinginin iştiraki olarak faaliyet göstermektedir. Alphabet'in piyasa değeri 2,1 trilyon dolar, Google'ın ise 1,4 trilyon dolar olduğu belirtilmektedir.
Google, internet aramaları için bir arama motoru olarak başladı, ancak şu anda çevrim içi bilgi geliştirme, reklam ve tanıtım hizmetleri gibi diğer hizmetler de sunmaktadır. Google hala dünyada en çok ziyaret edilen web sitelerinden biridir. YouTube ve Blogger, Google'ın sosyal medya platformlarından bazılarıdır.
Google'ın dünya çapında 135.000'den fazla çalışanı bulunmaktadır. 2019 yılında, Google'ın 1,2 trilyon arama isteği aldığı tahmin edilmektedir.
Google 2011 yılında bir sosyal ağ olarak da hizmet vermeye başlamıştır ve Google+ adlı sosyal medya platformunu oluşturmuştur. Ancak, Google+ 2019 yılında kapatılmıştır.
Google Çeviri, bilgisayarlar, akıllı mobil cihazlar ve diğer cihazlar üzerinden 100'den fazla farklı dil arasında çeviri yapabilen bir hizmettir.
Google, öğrenciler, öğretmenler ve diğer eğitim çalışanları için G Suite for Education adlı bir yazılım paketi sunmaktadır. G Suite for Education, öğrencilerin ve öğretmenlerin işbirliği yapabilmesi, belge paylaşımı yapabilmesi ve sınıf yönetimini kolaylaştıracak araçlar içerir. Bu yazılım paketi, eğitim kurumlarının dijitalleşme sürecini kolaylaştırmak için tasarlanmıştır.
Google, Gmail ve Google Dokümanlar'ın mesajlar ve e-postaların koruma ve filtre özelliklerinde geliştirmeler yapmıştır.
Alphabet'in iştirakleri arasında YouTube, Google, Nest, Fiber, Calico, GV (Google Ventures) gibi şirketler bulunmaktadır.
Google, arama motoru ve sosyal medya özelliklerinin yanı sıra dünyanın en büyük veri işleme merkezlerine sahiptir.
Bulut bilişim, Blockchain ve Big Data gibi teknolojiler, internetin birçok alanında kullanılan önemli teknolojilerdir.
Google'ın araçları arasında Google Translate (çeviri), Google Maps (haritalar), Google Play (oyun, müzik, eğlence), Google Drive (veri yedekleme), Google News (haberler), Google Gmail, Google Ads (AdWords reklam düzenleme), Google Photos (fotoğraf yedekleme, depolama ve düzenleme), Google Chrome (web tarayıcı) yer almaktadır.
Google, internet ağları üzerinden bilgi aramaları, çevrimiçi veri paylaşımı ve reklam tanıtım teknolojileri geliştirmiş bir arama motoru kuruluşudur.
Google'ın gelirlerinin büyük bir kısmı, reklam ve tanıtım hizmetlerinden gelmektedir. Reklamlar, Google'ın gelirlerinin yaklaşık %99'unu oluşturmaktadır.
Google, dünyanın en büyük veri merkezlerinden birine sahiptir.
Bilişim, mobil teknolojiler, dijitalleşme, yapay zeka, IoT (Nesnelerin İnterneti), bulut bilişim ağları ve blockchain geliştikçe, sağlık, eğitim, enerji, bilişim teknolojileri, finans, tarım, sosyal medya platformları gibi yaşamımızdaki sektörlerin önemi artmaktadır ve bu trend devam edecektir.
Ülkemizin yaşanan Kahramanmaraş, Pazarcık ve Elbistan merkezli 7.6 ve 7.7 büyüklüğündeki depremlerde, Kahramanmaraş, Adıyaman, Malatya, Hatay, Osmaniye, Gaziantep, Kilis, Şanlıurfa, Diyarbakır ve Adana illeri ağır hasarlar aldı. Resmi rakamlara göre, 50.000'den fazla insan hayatını kaybetti, yüzbinlerce kişi yaralandı ve milyonlarca insan evsiz kaldı. Bölge büyük ölçüde haritadan silindi.
Bu deprem felaketleri, binalarımızın yapılarının mühendislik ve mimarlık tekniklerine uygun olarak yapılması, kullanılan tüm malzemelerin kalitesinin teknik şartname ve standartlara göre üretilmesi gerektiğini öğretmiştir.
Ulusumuzun bir daha böylesi büyük acılar yaşamamasını ve güzel bir Türkiye Cumhuriyeti istiyoruz. Hayatını kaybedenlere Allah'tan rahmet, yakınlarına sabır diliyoruz.
Bu makale, ChatGPT kullanılarak düzeltilmiştir.
ChatGPT, insan benzeri metinleri üretmek için derin öğrenmeyi (deep learning) kullanan bir dil modeli olan GPT-3.5'e dayalı bir yapay zeka (AI) sohbet robotudur.
OpenAI tarafından geliştirilen ChatGPT (yapay zeka chatbot), neredeyse her şeyi bilen kişisel bir öğretmen gibi birçok soruya doğal cevaplar verebilmektedir.
Uygulama, Python programlama dili kullanılarak kodlanmıştır.
Bu uygulamada bana yardımcı olan Bilişim Uygulama Uzmanı olan kardeşim Ferhat Peker'e teşekkür ederim.
ChatGPT uygulaması, Çin Halk Cumhuriyeti Yönetimi tarafından 27 Şubat 2023 tarihinde Çin'de kullanımı yasaklanmıştır.
