Ceza Muhakemesi, suç işlendiği yönünde bir şüphe ile başlar ve bu şüphe, muhakeme makamlarının katılmasıyla elbirliğiyle yenilir. Muhakemenin görevi ortaklaşa kolektif hüküm vermektir.
Ceza Muhakemesi kamu hukuku dalıdır.
Ceza Muhakemesi, muhakeme hukukunun da bir dalıdır aynı zamanda. Muhakeme, hukuksal bir uyuşmazlığın bir uyuşmazlığın çözülmesi için yetkili makamlar tarafından izlenmesi gereken sürecin ve yapılması gereken işlemlerin bütünüdür.
CEZA MUHAKEMESİNİN KAYNAKLARI
Anayasa ve Uluslararası Antlaşmalardır.
CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNDA KIYAS VAR MIDIR?
Ceza Muhakemesi hukukunda maddi ceza hukukunun aksine kıyas serbesttir. Ancak sınırlayıcı hükümler ve istisnai hükümlerde kıyas yasaktır.
Sınırlayıcı hükümler, hak ve özgürlüklere kısıtlama getiren hükümlerdir. Örneğin koruma tedbirlerine ilişkin hükümler temel hak ve özgürlükleri kısıtladığı için sınırlayıcı hükümlerdendir.
Koruma tedbirlerinin koşullarını kıyas yoluyla artırmak veya azaltmak mümkün değildir. İstisnai hükümler genel kuralların dışında kalıp da onun da karşıtı olarak uygulama alanı bulan hükümlerdir. Örneğin muhakemenin resen yapılması kural, şikayet veya izne bağlı olarak yapılması da istisnaidir.
CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNUN UYGULAMA ALANI
Zaman yönünden uygulama konusunda üç ilke vardır.
*Derhal uygulama
*Geçmişe yürüme
*İleriye yürüme
Türk Ceza Muhakemesi Hukukunda derhal yani hemen uygulama ilkesi geçerlidir.
Derhal uygulama ilkesinin dört önemli sonucu söz konusudur.
Muhakeme işlemleri yürürlükteki yasaya göre yapılır.
Eski yasa zamanında muhakemesine başlanmış olmakla birlikte, henüz sonuçlandırılmamış olan uyuşmazlıklara da yeni yasa uygulanır.
Önceki yasa zamanında yapılan ve tamamlanan işlemler, sonradan yürürlüğe giren yasa bakımından da geçerliliğini korur.
Şüpheli veya sanığın lehine veya aleyhine olmasına bakılmayarak, aleyhine olsa da yeni yasa hemen uygulanır.
YER BAKIMINDAN UYGULAMA ALANI
Ceza Muhakemesi kurallarının yer bakımından uygulanmasında temel ilke mülkilik ilkesidir.
Mülkilik ilkesinin diğer adı ülkesellik ilkesidir.
Mülkilik ilkesi, bir devletin ülkesinin tamamında uygulanmasını ifade eder. Türkiye'de suç işleyen kimse Türk yasalarına göre cezalandırılır.
Ülkesellik ilkesi, ceza muhakemesi hukukunda mutlak bir uygulama alanı bulmamaktadır. Bu ilkenin bazı istisnaları bulunmaktadır.
Uluslararası adli yardımlaşma ilkesi gereğince yabancı ülkelerde yapılan ceza muhakemesi işlemleri iç hukuk bakımından geçerlidir. Örneğin Almanya'da bulunan bir tanığın Alman mahkemelerince istinabe yoluyla dinlenmesi ve alınan beyanının Türkiye'de yapılan yargılamada geçerli olması gibi.
Ceza kovuşturmalarının en iyi biçimde yapılacağına inanılan ülkeye aktarılması durumunda, aktaran devlette yapılan muhakeme işlemleri geçerli sayılmaktadır.
KİŞİ BAKIMINDAN UYGULAMA ALANI
Burada temel ilke genellik ilkesidir.
Herkese uygulanması anlamına gelmektedir.
Genellik ilkesinin istisnaları şunlardır;
*Cumhurbaşkanının sorumsuzluğu
*Yasama dokunulmazlığı
*Diplomasi dokunulmazlığı
*Yabancı asker kişilerin dokunulmazlığı
