SEYAHAT SONRASI BAGAJIN KAYBOLMASI VE TAZMİNAT İSTEMİ
Uzun ve yorucu bir uçak yolculuğu geçirdiğinizi hayal edin. Belki ilk defa göreceğiniz ünlü bir şehre gelmeniz dolayısıyla heyecan içindesiniz veyahut belki de yurt dışından memleketinize geldiniz ve yakınlarınızı görmek için can atıyorsunuz. Bu yoğun ve karışık duygularla havalimanının konveyör bandının başına dikildiniz ve beklemeye başladınız. Ancak uzun dakikalar sonucu bavulunuz gelmedi. Bütün kişisel eşyalarınız, fotoğraf makineniz veyahut çok değerli eşyalarınızın kaybolduğunu anladınız. İşte tam o anda yaşadığınız stres ve üzüntü sebebiyle kesinlikle yanlış bir hamle yapmamalı ve zararınızı tazmin etmek adına süreci doğru yönetmelisiniz.
TÜRK SİVİL HAVACILIK KANUNU
Madde 108 – Taşıyıcı; yolcunun bagajlarını ve beraberindeki kişisel eşyasını taşıma
sözleşmesinde belirlenen şartlar dairesinde, ücretsiz olarak taşımaya mecburdur.
Madde 121 – Tescil ettirilmiş bagaj veya yükün kaybı veya zarara uğraması halinde, zarara sebebiyet veren olay, havayolu ile taşıma sırasında meydana gelmiş ise zarardan taşıyıcı sorumludur.
Birinci fıkra anlamında havayolu ile taşıma; bagaj veya yükün bir havaalanında veya bir hava aracında veya havaalanı dışına inilmesi halinde o yerde taşıyıcının muhafaza ve nezareti altında bulundukları süreyi kapsar. Yük için Türk Ticaret Kanununun 781 inci madde hükmü uygulanır.
Bagajınızın kaybolduğuna emin olduktan sonra yapmanız gereken ilk işlem sakinliğinizi korumaktır. Çünkü en küçük bir hata bütün haklarınızı almanızı zorlaştıracaktır. Bagajınızın kaybolduğundan emin olduktan sonra kesinlikle bagajların teslim edildiği bölgeden çıkmayın. Etrafınıza baktığınızda bir ''Kayıp Eşya Bürosu (Lost&Founds)'' tabelası göreceksiniz. Büroya derhal gidin ve bagajınızın teslim edilmediğini söyleyin. Ayrıca uçak biletinizi, pasaport veya kimliğinizi ve bagaj fişinizi yetkili kişiye gösterin. Bagaj fişi, bagajınızın havayolu firması yetkili kişisi tarafından alındığına dair karine oluşturacaktır.
Daha sonrasında ''PIR'' raporu hazırlanacaktır. ''(Property Irregularity Report): Havayolu sorumluluğu altına girmis veya bagajların yolcu beraberinde varıs istasyonuna ulasmadığı, içinde bulunan esyanın eksikliği veya hasar görmüs olması halinde tanzim edilen bagaj aksaklık raporudur.''
Ayrıca size süreci takip edebilmeniz adına bir referans numarası verilecektir. Sürecin hızlı ve sağlıklı yürümesi açısından bagaj fişlerinizi ve bu raporu kesinlikle kaybetmemeniz gerekmektedir.
Daha sonrasında kayıp eşya bürosu gerekli işlemleri yürütecek ve bagajınızı bulmaya çalışacaktır. Ayrıca buradan içinde asgari kişisel bakım eşyaları olan bir bakım kiti talep edebilirsiniz. Beş gün boyunca havayolu firması tarafından gerekli araştırmalar yapılacaktır. Eğer beş gün içerisinde bir sonuç alınamazsa daha detaylı araştırma için havayolu firması sizden bagajınızdaki eşyaların fiyatlı bir şekilde listesini veyahut bavulun bir görselini talep edebilir. Sizlerde beş gün sonrasında bavulunuz hala size ulaşmadıysa ve havayolu firmasından herhangi bir bildirim almadıysanız havayolu şirketine bildirimde bulunarak detaylı araştırma talep edebilirsiniz.
Dikkat etmeniz bir gereken husus; daha sonradan tahsil etmek adına, bagajınızın kayıp olduğu sebebiyle yaptığınız bütün harcamaları belgelendirmenizdir. Örneğin, bagajı kaybettiğiniz için kendinize yeni kıyafetler almak zorunda kalmak veyahut bagajınıza sakladığınız otobüs fişinizin olmaması sonucunda şehir merkezine taksi ile gitmek zorunda kalmanız gibi durumları mutlaka faturalandırın. Bu belgeler daha sonrasındaki süreçte zararınızı tazmin etmenizde büyük kolaylık sağlayacaktır.
Eğer havayolu firması bagajınızı sonradan size teslim ederse 21 gün içerisinde yaptığınız harcamaların tazminini talep edebilirsiniz. Ayrıca bavulun hasarlı veyahut içerisindeki eşyaların eksik olması durumunda 7 gün içerisinde havayolu firmasına başvuruda bulunabilirsiniz.
Ancak gerekli araştırmalar sonucunda bavulunuz hala kayıp durumda olabilir. Bu senaryoda bavulunuz ve içindekiler adına size bir tazminat ödenmesi için gerekli işlemler başlatılır.
Ancak vatandaşlarla havayolu firmaları arasında meblağ olarak tutarsızlıklar baş göstermektedir. Eğer anlaşma sağlanamazsa vatandaşlar dava yoluna gidebilirler. Ancak bu sürelerin çok büyük önemi bulunmakta olup, süre kaçırıldığı takdirde dava açılamaz.
MADDİ/MANEVİ TAZMİNAT BAKIMINDAN:
TÜRK BORÇLAR KANUNU md.49
Kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille başkasına zarar veren, bu zararı
gidermekle yükümlüdür.
Zarar verici fiili yasaklayan bir hukuk kuralı bulunmasa bile, ahlaka aykırı bir fiille
başkasına kasten zarar veren de, bu zararı gidermekle yükümlüdür.
Ayrıca taşıyıcının yükümlülüğünden de yukarıda bahsetmiştik. Eğer bagajınız bulunamazsa maddi ve manevi tazminat açma hakkınız bulunmaktadır.
Maddi tazminat için yukarıda bahsettiğimiz gibi bütün faturalarınızı ve belgelerinizi mahkemeye sunmanız gerekmektedir. Bagajınızın kaybolması sonucunda yaptığınız bütün harcamaları talep edebilirsiniz.
Manevi tazminat ise ''bir kimsenin gördüğü zarar sonucu duyduğu acı ve elemi telafi etmek için ödenen para'' şeklinde özet bir tanım yapılabilir. Nitekim Türk Borçlar Kanunu md. 58 ''Kişilik hakkının zedelenmesinden zarar gören, uğradığı manevi zarara karşılık manevi tazminat adı altında bir miktar para ödenmesini isteyebilir.'' hükmüne haizdir. Bir kişinin havalimanında kaybettiği bagaj sonucu tatili kendisine zehir olabilir. Veyahut şeker hastası bir kişi bütün ilaçlarını bagajına koymuş ancak bagajının olmaması sebebiyle acı çekmiş olabilir. Bu ve bunun gibi başkaca sebeplerle yine manevi tazminat isteminde bulunulabilir. Zamanaşımı süresi ise kanun gereği 2 yıldır. 2 yıl sonunda dava açmayan taraf hakkını kaybedecektir.
Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 27.06.2013 tarihli ve 2012/5774 E., 2013/13648 K.
''Dava, hava taşıma sözleşmesinden kaynaklanan maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir. Bu
sözleşme kapsamında yolcunun gideceği yere ulaştırılması yanında yolcu beraberindeki eşyaların taşınması da yer almaktadır. Bu husus uluslararası kurallarla belirlenmiş ve maddi tazminat bakımından özel düzenlemelere gidilmiştir. Manevi tazminat açısından ise işin çözümü Milli Kanunu olan Borçlar Kanunu'nun ilgili hükümlerine kalmaktadır. Öncelikle belirtmek gerekir ki, Borçlar Kanunu'nun 98/2 fıkrasında "haksız fiillerden mütevellit mesuliyete müteallik hükümler kıyasen akde muhalif hareketlere de tatbik olunur" hükmü yer almakta, bu hükümle sözleşmeye aykırı davranışlar nedeniyle de manevi tazminata hükmedilebileceği kabul edilmektedir. Ancak, salt sözleşmeye aykırılığın varlığı manevi tazminat isteminin kabulü için yeterli olmayıp, aykırılığın niteliğinden veya özel hal ve şartlar nedeniyle aynı zamanda davacının kişilik haklarının Medeni Kanunun 24. maddesi anlamında zedelenmesi ve bu nedenle bir yönüyle de BK. m. 41. anlamında haksız eylem niteliği taşıması gerekir. Bu açıklamalardan sonra somut olaya gelindiğinde, davacının tur boyunca giymeyi planladığı kıyafetlerinin kaybı nedeniyle BK'nun 49'ncu maddesindeki koşulların oluşmadığı göz önünde tutularak davacının manevi tazminat isteminin tümden reddi gerekirken, yazılı şekilde hüküm tesisi yerinde görülmediğinden kararın bu nedenle davalı yararına bozulması gerekmiştir...''
YARGITAY 11. HUKUK DAİRESİ E. 2018/5521 K. 2019/6490 T. 21.10.2019
''Yapılan açıklamalar ışığında somut olay incelendiğinde, davacıların, 4 gün sürecek Balkan Turu programına katılmak için davalı şirkete ait uçakla Gaziantep’ten Saraybosna’ya seyahat ettiği, uçağın, varış yeri olan Saraybosna’ya ulaşmasını takiben uçakla birlikte getirilmediği anlaşılan bagajların davacılara teslim edilemediği, bagajların tesliminin, ancak seyahatin 3. gününde gerçekleştiği hususlarında uyuşmazlık bulunmamaktadır. Dosya kapsamındaki delillerden, davacıların seyahatin ilk 3 günü boyunca davalı şirkete ulaşıp bagajının akıbetini öğrenmek için yoğun emek ve mesai harcadıkları, bagajlarda, kronik hastalıkları olan davacılarca kullanılan ilaçların, fotoğraf makinalarının ve seyahat için gerekli diğer kişisel eşyalarının bulunduğu tespit edilmiştir. Bagajın geç teslimi sebebiyle, davacılarca planlan 4 günlük seyahatinin ilk 3 gününün valizlere ulaşamamanın verdiği stres ve sıkıntıyla geçtiği, davacıların kronik hastalıkları sebebiyle kullanmak zorunda oldukları ilaçlardan ve kişisel eşyalardan mahrum kaldıkları ve yine bagajlarda bulunan fotoğraf makinelerinden mahrum kalmaları sebebiyle de bir daha yaşanamayacak kişisel nitelikte anıları kayıt altına alamadıkları anlaşılmaktadır. Yukarıda zikredilen maddi vakıaların ise davacıların kişilik haklarını ihlal ettiği aşikardır. Bu nedenle, mahkemece, bu tür gezilerden beklenen amaç ve yukarıda bahsedilen hususlar dikkate alınarak, davacıların kişilik haklarının zedelenmesi nedeniyle TBK’nın 58. maddesinde belirtilen manevi tazminat koşullarının gerçekleştiğinin kabulüyle somut olayın özellikleri, kusurun ve zararın boyutu gözetilerek davacılar yararına uygun bir miktar manevi tazminata hükmedilmesi gerekirken aksi düşüncelerle manevi tazminat talebinin reddine karar verilmesi doğru görülmemiş, hükmün davacılar yararına bozulmasını gerektirmiştir.''
Stj. Av. Atalay Birol ve Av. Gizem Gül Uzun
