Verileri Yok Etmeme Suçu (TCK 138)

Kanun Metni

(1) Kanunların belirlediği sürelerin geçmiş olmasına karşın verileri sistem içinde yok etmekle yükümlü olanlara görevlerini yerine getirmediklerinde bir yıldan iki yıla kadar hapis cezası verilir.

(2) Suçun konusunun Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre ortadan kaldırılması veya yok edilmesi gereken veri olması hâlinde verilecek ceza bir kat artırılır.


Genel Olarak

Verileri yok etmeme suçu ihmal suretiyle işlenen icra suçudur. Faile mevzuat gereği, kayıtlı olan kişisel verileri ortadan kaldırmak ve yok etmek hususunda bir fiilde bulunma yükümlülüğü yüklenmesine rağmen failin bu yükümlülüğü ihmal etmesi halinde bu suç vücut bulacaktır.

Bazı durumlarda fail, sistemde kayıtlı olan kişisel veriyi süresi içerisinde silmemiş, daha sonrasında silmiş olabilir. Yetkili makamlar kişisel verilerin yok edilmediğini öğrenmesinden önce bu veriler silinmiş olsa bile verileri yok etmeme suçu oluşacaktır.

Yok etme eyleminden kasıt ise bilgisayarda olan bilgiler için; tüm kopyaların silinmesi, verilere ait hiçbir örneğinin kalmamasını; fiziki belgeler için ise; geri dönüşüm yapılamayacak şekilde ortadan kaldırılması anlamına gelmektedir.

Kişisel veri kavramının ne anlama geldiği, kişisel verilerin nasıl kaydedileceği ve korunacağı 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ile belirlenmiştir. Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’na göre, kimliği belirli veya belirlenebilir gerçek kişiye ilişkin her türlü bilgi kişisel veri olarak kabul edilmelidir.

“Kişisel veri” kavramından, kişinin, yetkisiz üçüncü kişilerin bilgisine sunmadığı, istediğinde başka kişilere açıklayarak ancak sınırlı bir çevre ile paylaştığı nüfus bilgileri (T.C. kimlik numarası, adı, soyadı, doğum yeri ve tarihi, anne ve baba adı gibi), adli sicil kaydı, yerleşim yeri, eğitim durumu, mesleği, banka hesap bilgileri, telefon numarası, elektronik posta adresi, kan grubu, medeni hali, parmak izi, DNA’sı, saç, tükürük, tırnak gibi biyolojik örnekleri, cinsel ve ahlaki eğilimi, sağlık bilgileri, etnik kökeni, siyasi, felsefi ve dini görüşü, sendikal bağlantıları gibi kişinin kimliğini belirleyen veya belirlenebilir kılan, kişiyi toplumda yer alan diğer bireylerden ayıran ve onun niteliklerini ortaya koymaya elverişli, gerçek kişiye ait her türlü bilginin anlaşılması gerekir; ancak, herkes tarafından bilinen ve/veya kolaylıkla ulaşılması ve bilinmesi mümkün olan kişisel bilgiler, yasal anlamda “kişisel veri” olarak değerlendirilemez (Yargıtay 12. Ceza Dairesi - 2014/3760 karar).

Örneğin, tanıklıktan çekinebilecek kişiler arasındaki konuşmalar derhal yok edilmelidir. (CMK md. 135/3). Tanıklıktan çekinebilecek kişileri arasındaki konuşmaların yok edilmemesi de kişisel verilerin yok edilmemesi suçunu oluşturacaktır.


Kişisel Verileri Yok Etmeme Suçunun Cezası

Kişisel verileri yok etmeme suçunun cezası, 1 yıldan 2 yıla kadar hapis cezası verilir (TCK md.138/1).

Kişisel verileri yok etmeme suçunun konusu Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre ortadan kaldırılması veya yok edilmesi gereken bir veri ise, verilecek ceza bir kat arttırılır. Yani, suçun cezası 2 yıldan 4 yıla kadar hapis cezası olur (TCK md. 138/2).


 Verileri Yok Etmeme Suçu ŞİKAYETE TABİ MİDİR?

“Verileri Yok Etmeme” suçu Türk Ceza Kanunu’nun “Özel Hayata ve Hayatın Gizli Alanına Karşı Suçlar” başlıklı Dokuzuncu Bölümü’nde düzenlenmiştir. Şikayete ilişkin olarak bu bölümdeki suçların tamamı bakımından geçerli olmak üzere TCK 139’ uncu maddesinde ayrı bir hüküm altında toplanıp düzenlenmiştir.

"Kişisel verilerin kaydedilmesi, verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme ve verileri yok etmeme hariç, bu bölümde yer alan suçların soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlıdır.”

Madde hükmünden de anlaşılacağı üzere “Verileri Yok Etmeme” suçunun takibi şikayete tâbi değildir. Cumhuriyet Savcısı bu suçun işlendiğini haber alır almaz re’sen soruşturmaya başlamak zorundadır.


Verileri Yok Etmeme Suçu ZAMANAŞIMINA TABİ MİDİR?

Yukarıda bahsettiğimiz üzere suç şikayete bağlı bir suç olmadığından dolayı şikayet süresi öngörülmüştür. Ancak suç nedeniyle açılacak davalar için dava zamanaşımı süresi 8 yıldır. Yani Cumhuriyet Savcısı suçun işlendiği tarihten itibaren 8 yıl içerisinde sair bir nedenle suçun işlendiğinden haberdar olduğu takdirde suçun soruşturması yapılabilecektir.


Verileri Yok Etmeme Suçu ZİNCİRLEME SUÇ HÜKÜMLERİNE TABİ MİDİR?

Zincirleme suç hükümleri Türk Ceza Kanunu madde 43'te düzenlenmiştir.

(1) Bir suç işleme kararının icrası kapsamında, değişik zamanlarda bir kişiye karşı aynı suçun birden fazla işlenmesi durumunda, bir cezaya hükmedilir. Ancak bu ceza, dörtte birinden dörtte üçüne kadar artırılır. Bir suçun temel şekli ile daha ağır veya daha az cezayı gerektiren nitelikli şekilleri, aynı suç sayılır. (Ek cümle: 29/6/2005 – 5377/6 md.) Mağduru belli bir kişi olmayan suçlarda da bu fıkra hükmü uygulanır.

(2) Aynı suçun birden fazla kişiye karşı tek bir fiille işlenmesi durumunda da, birinci fıkra hükmü uygulanır.

(3) Kasten öldürme, kasten yaralama, işkence ve yağma suçlarında bu madde hükümleri uygulanmaz.

Yok etmeme fiili, birden fazla kişinin verileri ile ilgili olursa, burada Türk Ceza Kanunu'nun 43. maddesinde düzenlenen zincirleme suç hükümleri uygulanacaktır. Zincirleme suç hükümleri uygulandığı takdirde failin eyleminden ötürü bir kez ceza verilecektir ancak verilecek olan ceza da arttırıma gidilecektir.

Verileri Yok Etmeme Suçunda Görevli Mahkeme Neresidir?
 
Verileri Yok Etmeme suçunda görevli mahkemeler Asliye Ceza Mahkemeleridir.
 

Verileri Yok Etmeme Suçunda Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması
 
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB), sanık hakkında hükmolunan cezanın belli bir denetim süresi içerisinde sonuç doğurmaması, denetim süresi içerisinde belli koşullar yerine getirildiğinde ceza kararının hiçbir sonuç doğurmayacak şekilde ortadan kaldırılması davanın düşmesine neden olan bir ceza muhakemesi kurumudur. Verileri Yok Etmeme Suçu suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası 2 yıl veya altında olduğunda hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmesi mümkündür.
 
 
Verileri Yok Etmeme  Suçunda Adli Para Cezası
 
Adli para cezası, işlenen bir suça karşılık olarak hapis cezasıyla birlikte veya tek başına uygulanabilen bir yaptırım türüdür. Verileri Yok Etmeme suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası 1 yıl veya altında olduğunda adli para cezasına çevrilebilecektir.
 
 
Verileri Yok Etmeme Suçunda Cezanın Ertelenmesi
 
Cezanın ertelenmesi, mahkeme tarafından belirlenen hapis cezasının cezaevinde infaz edilmesinden şartlı olarak vazgeçilmesidir. Verileri Yok Etmeme suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası 2 yıl veya altında olduğunda hakkında cezanın ertelenmesi kararı verilmesi mümkündür.


Yazar, Avukat Gizem Gül Uzun ve Stajyer Avukat Kayra Bozkurt