Yalan yere yemin suçu nedir?
Yalan yere yemin suçu, 5237 sayılı TCK’nın 275. maddesinde “Adliyeye Karşı Suçlar” bölümünde şu şekilde düzenlenmiştir:
Yalan yere yemin
Madde 275 - (1) Hukuk davalarında yalan yere yemin eden davacı veya davalıya bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası verilir.
(2) Dava hakkında hüküm verilmeden önce gerçeğin söylenmesi halinde, cezaya hükmolunmaz.
(3) Hükmün icraya konulmasından veya kesinleşmesinden önce gerçeğin söylenmesi halinde, verilecek cezanın yarısı indirilir.
Kanunda dikkat edilmesi gereken nokta şudur; Hukuk davalarında yalan yere yemin eden kişi hakkında iddianame düzenlenmektedir. Ceza davalarında yalan yere yemin suçu söz konusu olmaz. Ayrıca yalan yere yemin eden kişi mahkeme kararı kesin hüküm halini alıncaya kadar haksız yere kararı etkilememişse bu kişi hakkında cezaya hükmolunmamaktadır. Ancak karar kesin hüküm halini almışsa ve icraya konulmuşsa bu durumda kişi artık gerçeği söylese dahi ceza alır sadece cezasında indirim yapılmaktadır.
Hukuk Mahkemesinde taraf yemini kavramı nedir?
Hukuk muhakemesinde “taraf yemini” kavramı; “bir kimsenin esas davasının halline etkili olan bir olayın ispatı için diğerine teklif ettiği bir doğrulatma beyanı” veya “Davanın taraflarından birisinin, davanın çözümü bakımından önem taşıyan, çekişmeli olan ve kendisinden kaynaklanan (sadır olan) maddi vakıaların doğru olup olmadığı hakkında, namus, şeref ve kutsal saydığı tüm inanç ve değerleri üzerine beyanda Bulunması” olarak tanımlanmaktadır.
Yalan tanıklık ile yalan yere yemin suçunun farkları nelerdir?
Yalan tanıklıktan farklı olarak, yalan yere yeminde, gerçeğe aykırı beyan üzerine yemin edilmiş olması gerekir. Yemin olmaksızın gerçek dışı beyanda bulunulması halinde bu suç oluşmaz. Buna karşın, ister yemin üzerine isterse de yeminsiz olsun tanığın yalan beyanda bulunması yalan tanıklık suçuna vücut verebilir. Başka bir deyişle, yalan tanıklık suçunda yemin, suçun bir unsuru değildir.
Yalan yere yemin, münhasıran hukuk davaları bakımından suç teşkil ederken; yalan tanıklık, hukuka aykırı bir fiil nedeniyle başlatılan idari veya cezai bir soruşturma kapsamında veya hukuk veya ceza mahkemesi huzurunda söz konusu olabilir.
Yalan yere yeminde fail, hukuk davasının taraflarını teşkil eden davacı veya davalı iken; yalan tanıklıkta, başlatılan idari veya cezai bir soruşturma kapsamında tanık dinlemeye yetkili kişi veya kurul önünde ya da hukuk veya ceza mahkemesi huzurunda veya yemin ettirerek tanık dinlemeye kanunen yetkili kişi veya kurul önünde “tanık” sıfatı ile bilgisine başvurulan kişidir.
Yalan yere yemin suçunun unsurları
Suçun oluşması, teklifin kanunî şekil ve koşullara uygun olmasına ve yemin önerilmesinin kanunen olanaksız bir konuya ilişkin bulunmamasına bağlıdır.
Yemin teklif edilen konu, kişinin yemin etmesine olanak vermeyecek bir durum olmamalıdır.
Yalan yere yemin suçunda görevli mahkeme neresidir?
Yalan yere yemin suçunda görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemesidir.
Yalan yere yemin suçunda uzlaşma mümkün müdür?
Ceza yargılamalarında birtakım suçlarda yargılama başlamadan önce uzlaştırmacı her iki tarafı aramaktadır. Tarafların uzlaşmak isteyip istemediklerini sormaktadır. Mesela basit nitelikli yaralama suçunda yargılama başlamadan önce uzlaştırmacı her iki tarafı aramakta ve şikayetlerinin devam edip etmediğini sormaktadır.
Ancak yalan yere yemin suçu uzlaşma kapsamında olan suçlardan değildir.
Yalan yere yemin suçunda şikayet süresi nedir?
Yalan yere yemin suçu, şikayete tabi suçlardan değildir. Bu suç, savcılık tarafından resen soruşturulmaktadır.
Yalan yere yemin suçu, şikayete tabi suçlar arasında yer almadığından haliyle şikayet süresi de söz konusu olamaz.
Yalan yere yemin suçunda şikayetten vazgeçme bir anlam ifade eder mi?
Yalan yere yemin suçu, şikayete tabi suç olmadığından şikayetten vazgeçme hiçbir anlam ifade etmez. Şikayetten vazgeçme, ceza davasının düşmesi sonucunu doğurmaz.
Suç, dava zamanaşımı süresine riayet edilmek kaydıyla her zaman soruşturulabilir.
Yalan yere yemin suçunda dava zamanaşımı süresi ne kadardır?
Yalan yere yemin suçu için yapılan yargılamalarda olağan dava zamanaşımı süresi 8 yıldır. Suç, bu zamanaşımı süresi içerisinde her zaman soruşturulabilir, bu zamanaşımı süresi geçtikten sonra soruşturma yapılamaz.
Yalan yere yemin suçunda etkin pişmanlık
Etkin pişmanlık, suç işleyen kişinin işlediği fiil yüzünden sonradan pişman olması ve suç nedeniyle oluşan “doğrudan maddi bir zarar” varsa, zararı gidererek ceza indirimi hükümlerinden yararlanmasını sağlayan bir ceza hukuku kurumudur. Yalan yere yemin suçunda da etkin pişmanlık hükümleri TCK m.275 üçüncü ve dördüncü fıkralarında düzenlenmiştir.
TCK m.275/3-4’e göre yalan yere yemin eden davacı ve davalının dava hakkında hüküm verilmeden önce gerçeği söylemesi halinde, cezaya hükmolunmaz. Hükmün icraya konulmasından veya kesinleşmesinden önce gerçeğin söylenmesi halinde, verilecek cezanın yarısı indirilir.
Yalan yere yemin suçunda adli para cezası, erteleme ve hükmün açıklanmasının geri bırakılması
Adli para cezası, işlenen bir suça karşılık hapis cezasıyla birlikte veya tek başına uygulanabilen bir yaptırım türüdür. Yalan yere yemin suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası 1 yıl veya altında olduğunda adli para cezasına çevrilebilecektir.
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması, sanık hakkında hükmolunan cezanın belli bir denetim süresi içerisinde sonuç doğurmaması, denetim süresi içerisinde belli koşullar yerine getirildiğinde ceza kararının hiçbir sonuç doğurmayacak şekilde ortadan kaldırılması davanın düşmesine neden olan bir ceza muhakemesi kurumudur. Yalan yere yemin suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası 2 yıl veya altında olduğunda hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması (hagb) kararı verilmesi mümkündür.
Erteleme, mahkeme tarafından belirlenen hapis cezasının cezaevinde infaz edilmesinden şartlı olarak vazgeçilmesidir. Yalan yere yemin suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası 2 yıl veya altında olduğunda hakkında cezanın ertelenmesi kararı verilmesi mümkündür.
