Ülkemiz iş kazasında Avrupa'da 1. Dünyada 3. sırada yer almaktadır. Ne yazık ki bu durum iş güvenliğinin ülkemizde ne kadar zayıf olduğunu gösteriyor. İş kazası sonucu ne yazık ki kalıcı sakatlıklar ve ölümler gerçekleşmektedir. Mağdur olan sayısı binlerce olmasına rağmen hakkını arayan sayısı çok düşüktür. Konuyla ilgili Avukat Gizem Gül Uzun Kutlay “İŞ KAZASI NEDİR?” başlıklı yazıyı Habere Güven Okurları için kaleme aldı.

İŞ KAZASI NEDİR?

İşçinin, işveren tarafından verilen işi, işyerinde veya görevli olarak gönderildiği yerde yaptığı sırada ya da işveren tarafından sağlanan taşıtla işin yapıldığı yere götürülüp getirilme sırasında bedence veya ruhça bir zarara uğraması veya ölmesi iş kazasıdır.

Bir kazanın iş kazası sayılmasının koşulları nelerdir?

1-Kazanın sigortalının İŞYERİNDE BULUNDUĞU sırada gerçekleşmiş olması
2-Kazanın işveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle gerçekleşmiş olması
3-İşçi kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyor olsa dahi yürütmekte olduğu iş nedeniyle kazanın meydana gelmiş olması
4-İşçinin işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda
5-Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özüre uğratan olaydır.

Sonuç olarak kazanın mutlaka ve mutlaka işyerinde gerçekleşmiş olması gerekmiyor. İşverence verilen bir iş dolayısıyla işyerinden başka bir yerde gerçekleşen kaza da iş kazası sayılır. Önemli olan işveren tarafından yürütülmekte olan bir iş nedeniyle kazanın meydana gelmiş olmasıdır.

Yargıtay kararları ışığında değerlendirecek olursak çoğun içinde az da vardır mantığı ile bireysel taşımalar sırasında işçinin işin yapılacağı yere götürülüp getirilmesi sonucu kazaya uğraması da iş kazası sayılır.

Peki iş kazası sayılıp sayılmaması neden bu kadar önemlidir?

Çünkü iş kazası geçiren kişinin tazminat alma hakkı bulunmaktadır.
Ayrıca iş kazası geçiren işçiye veya ölmüşse hak sahiplerine Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından iş kazası nedeniyle her türlü yardım yapılır ve gelir bağlanır.

Sigortalı işçi, iş kazasına kendisi sebebiyet vermiş ve ölmüş ise bu durumda dahi hak sahiplerine gelir bağlanır.

Kendi kastı ve suç sayılır hareketi sonucu sigortalı işçi ölmüşse, hak sahiplerine gelir bağlanır.

Görüldüğü gibi, 5510 sayılı Yeni Yasa'da, iş kazasında ölen işçinin kasdı ve ağır kusuru bulunsa bile, desteğinden yoksun kalan hak sahiplerine gelir bağlanmasını yasaklayan bir hüküm bulunmamaktadır.

İŞ KAZASI TESPİTİ SORU-CEVAP

İŞ KAZASININ TESPİTİ DAVASI

1-İş kazasının tespiti davası konusu edilebilir mi?
İş kazasının tespiti dava konusu edilebilir. Bu durum işçinin alacağı gelir bakımından oldukça önem taşımaktadır.
2-İş kazasının tespiti ile ilgili bir işlem yapılmamış ise ne olur?
Sosyal Güvenlik Kurumu çeşitli işlemler yapabilir. Eksiklik var ise eksiklik giderilir.
3-İş kazasının tespiti kimler tarafından dava konusu edilebilir?
İş kazasının tespiti sigortalı, hak sahipleri ya da işveren tarafından dava konusu edilebilir. Ayrıca hukuki yararı bulunan herkes tarafından bir kazanın iş kazası olup olmadığı dava konusu edilebilir.
İş kazasının tespiti davası, sigortalı olanlar tarafından açılabilir.
Öncelikle belirlenmesi gereken; davacının kaza tarihindeki işi yaparken sigortasının bulunup bulunmadığıdır.
İş kazası sonucu malüllük aylığı bağlanıp bağlanmadığı hususu irdelenmelidir.
Sigortalı için hukuki yarar ancak ve ancak bir aylık bağlanınca söz konusu olacaktır.
4-Tarımda çalışanların iş kazasının tespiti davası açma hakkı var mıdır?
Sürekli olarak tarımda çalışanların iş kazasının tespiti davası açma hakları bulunmamaktadır.

5-İş kazası sayılmasının şartları nelerdir?
*Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada kazanın meydana gelmiş olması
*İşveren tarafından yürütülmekte olan iş dolayısıyla kazanın meydana gelmiş olması
*Sigortalının, işveren tarafından görev ile başka bir yere gönderilmesi yüzünden asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda
*Sigortalıların işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere toplu olarak getirilip götürülmeleri sırasında sigortalıyı hemen ya daha sonra bedence veya ruhça arızaya uğratması
6-İş kazasının tespiti davasında hasım olarak neresi gösterilmelidir?
İş kazasının tespiti davasında davayı sigortalı ya da hak sahipleri açıyor ise Sosyal Güvenlik Kurumu hasım olarak gösterilmelidir.

Ancak tek başına Sosyal Güvenlik Kurumunun gösterilmesi yeterli değildir. Sosyal Güvenlik Kurumu ile birlikte davalı işveren de gösterilmelidir.

7-Özel bina inşaat işlerinde meydana gelen kazalarda işverenin tespiti nasıl olur?
Resmi kurum ve kuruluşlardaki kayıt ve belgelerin değerlendirilmesi gerekir.
8-Kazalı tarafından sigortalılığın tespitine yönelik hizmet tespiti davası açılmış ise bu davanın sonucunun kesinleşmesi gerekir mi?
Sigortalılığın tespitine yönelik bir dava açılmış ise bu davanın sonucunun kesinleşmesi gerekir.
Kaza tarihinde işverenin kim olduğu hizmet tespit davası ile belirleneceğinden, mahkemece söz konusu hizmet tespit davasının kesinleşmesi beklenip sonucuna göre karar verilmelidir.
9-Gerçek işveren davalı değil ise ne olur?
Gerçek işverenin davalı olmaması durumunda davaya katılımın sağlanması gerekmektedir. İşverenlik sıfatı tereddüte mahal bırakmayacak şekilde olmalıdır.

10-Birden fazla işveren var ise tüm işverenler davaya dahil olur mu?
Birden fazla işveren var ise tüm işverenler davaya dahil olur.
11-Asıl işveren alt işveren ilişkisinin olduğu durumlarda iş kazasının tespiti kime yöneltilir?
Asıl işveren alt işveren ilişkisinin olduğu durumlarda iş kazasının tespiti davası her iki işverene karşı birlikte açılmalıdır.
Ancak işverenin doğru tespiti oldukça önemlidir. Zira davalının işveren olmadığı sonucuna varılıyor ise bu davalı yönünden davanın reddine karar verilmelidir.

12-İşveren tarafından iş kazası olmadığının tespiti davası açılmış ve kazalı vefat etmiş ise dava mirasçılara yöneltilebilir mi?
İşveren tarafından iş kazası olmadığının tespiti davası açılmış ve kazalı vefat etmiş ise dava mirasçılara yöneltilir.