ZİMMET SUÇU NEDİR?

Zimmet suçu, kamu idaresinin güvenilirliğine ve işleyişine karşı suçlardan olup 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu 247. Maddesinde şu şekilde düzenlenmiştir;

TCK Madde 247

Görevi nedeniyle zilyetliği kendisine devredilmiş olan veya koruma ve gözetimiyle yükümlü olduğu malı kendisinin veya başkasının zimmetine geçiren kamu görevlisi, beş yıldan oniki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Suçun, zimmetin açığa çıkmamasını sağlamaya yönelik hileli davranışlarla işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.
Zimmet suçunun, malın geçici bir süre kullanıldıktan sonra iade edilmek üzere işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranına kadar indirilebilir.

ZİMMET NEDİR?

Zimmet, genellikle mal veya eşyaların kayıt altına alınması, takip edilmesi veya muhafaza edilmesi amacıyla kullanılan bir terimdir. Zimmet, çeşitli bağlamlarda farklı anlamlar taşıyabilir:

Hukuk Bağlamında Zimmet: Hukukta, zimmet terimi, bir kişinin yasal olarak üzerine aldığı mal veya mülkü kayıt altına alması anlamına gelebilir. Örneğin, bir kişi bir şirkette çalışırken şirketin malvarlığından sorumluysa, bu kişi belirli varlıkları veya kaynakları zimmetine alabilir ve bunları kayıt altında tutar.

Muhasebe Bağlamında Zimmet: Muhasebede, zimmet, bir işletmenin veya kuruluşun kaynaklarının doğru bir şekilde izlenmesi ve kaydedilmesi için kullanılan bir terimdir. Örneğin, bir şirketin muhasebe departmanı, şirketin varlıklarını ve borçlarını zimmet altına alır ve finansal kayıtları düzenler.

Ceza Hukuku Bağlamında Zimmet: Ceza hukukunda, zimmet, genellikle bir kişinin başkasına ait olan bir malı izinsiz olarak kendi kullanımı veya kişisel çıkarı için ele geçirmesi anlamına gelir. Bu tür bir zimmet, hırsızlık veya emniyet ihlali gibi suçlarla ilişkilendirilebilir.

Sağlık Sektöründe Zimmet: Sağlık sektöründe, zimmet terimi, hastanede veya sağlık kuruluşlarında ilaç, malzeme veya ekipmanların doğru bir şekilde kayıt altına alınması ve kullanılması anlamına gelebilir.

Zimmet, genellikle kayıt tutma, hesap verme ve varlıkların korunması gibi önemli konularla ilgilidir ve farklı bağlamlarda farklı anlamlar taşıyabilir. Bu nedenle, kullanıldığı bağlama göre farklı bir anlam ifade edebilir.

ZİMMET SUÇU NEDİR?

Zimmet suçu, genellikle kamu görevlileri veya kurum çalışanları tarafından işlenen bir suç türüdür. Zimmet suçu, kişinin görevi gereği üzerine aldığı para, mal veya değerli eşyayı kendi çıkarı için kullanması veya bu varlıkları yasa dışı bir şekilde ele geçirmesi durumunda ortaya çıkar. Bu suç, güveni kötüye kullanma, görevi kötüye kullanma veya hırsızlık gibi suçlarla ilişkilendirilir.

Zimmet suçunun temel özellikleri şunlar olabilir:

Görev veya İş Bağlamı: Zimmet suçu, genellikle kişinin kamu kurumu veya özel işveren tarafından belirli bir görev veya işle ilgili olarak üzerine aldığı para veya malvarlığını kötüye kullanmasıyla ilgilidir.

Varlık Ele Geçirme: Kişi, görevi gereği üzerine aldığı varlığı yasa dışı bir şekilde ele geçirirse veya bu varlıkları kendi çıkarı için kullanırsa, zimmet suçu işlemiş olur.

Kasten İşlenen Bir Suç: Zimmet suçu genellikle kasıtlı bir eylem gerektirir. Kişi, üzerine aldığı varlıkları kendi çıkarı için kullanmayı bilerek ve isteyerek yapmalıdır.

Muhasebe ve Kayıt Tutma İhlali: Zimmet suçu, genellikle muhasebe kayıtlarının yanlış tutulması veya varlıkların kaydının eksik veya yanlış yapılması gibi muhasebe ve kayıt tutma ihlalleriyle ilişkilendirilir.

Zimmet suçları, toplumda güveni sarsan ve kamu veya özel sektördeki kurumların işleyişine zarar veren ciddi suçlardır. Her ülkenin kendi yasaları ve ceza hukuku sistemi bu suçları tanımlar ve cezalandırır. Zimmet suçu, kişinin görev ve sorumluluklarına sadakat göstermesi gereken durumlarda güveni kötüye kullanması nedeniyle ciddi sonuçlara yol açabilir ve hukuki yaptırımlarla cezalandırılabilir. Suçun ağırlığı, yerel yasa ve düzenlemelere göre değişebilir.

ZİNCİRLEME ZİMMET SUÇU NE ANLAMA GELİYOR?

Zincirleme suç, aynı kişiye karşı farklı zamanlarda, birden fazla hareketle işlenen suç veya aynı suçun birden fazla kişiye karşı tek hareketle işlenmesidir ve Türk Ceza Kanunumuzun 43. maddesinde düzenlenmiştir.

Zincirleme şeklinde işlenen suçlarda faile tek suçtan ceza verilmektedir. Zincirleme zimmet suçu ise bir kamu görevlisinin birden fazla fiille görevi gereği zilyetliği kendisine verilmiş olan veya gözetmek sorumluluğunda olduğu mallar üzerinde görevine aykırı şekilde tasarrufta bulunması, bu malları kendisinin ya da tanıdığı başka birinin zimmetine geçirmesidir.

ZİMMET SUÇU ŞİKAYET SÜRESİ NEDİR?

Zimmet suçu, şikayete tabii bir suç değildir. Bu sebeple savcılık suçun işlendiğini öğrendiği takdirde herhangi bir şikâyete gerek olmaksızın soruşturma başlatmak zorundadır.

Zimmet suçu ile ilgili dava zamanaşımı süresi 15 yıldır. Suç işlendiğinin savcılığa bildirilmesiyle bu süre içerisinde soruşturma ve kovuşturma yapılabilir. Yapılmadığı veya ceza davası açılmış olmasına rağmen 15 yıl içinde sonuçlanmadığı takdirde, devlet suç aleyhine cezalandırma hakkından vazgeçmiş olur.

ZİMMET SUÇUNUN ŞARTLARI NELERDİR?

Zimmet suçunun oluşabilmesi için 3 tane şart vardır;

1) Suçun faili kamu görevlisi olmalıdır.

Zimmet suçu özgü suçlardan olup sadece kamu görevlisi tarafından işlenebilir. Kamu görevlisi TCK madde 6/c’de şu şekilde tanımlanmıştır;

TCK madde 6/c

c) Kamu görevlisi deyiminden; kamusal faaliyetin yürütülmesine atama veya seçilme yoluyla ya da herhangi bir surette sürekli, süreli veya geçici olarak katılan kişi,

Bu tanımdan sadece devlet memurlarını anlamak oldukça yanlış olacaktır. Kamusal faaliyetin yürütülmesine katılan kişi sadece devlet memurları olmamaktadır.

Bilirkişiler, avukatlar, noterler, cumhurbaşkanı, kamu işçileri, kadrolu veya kadrosuz çalışanlar, silahlı kuvvetler mensupları, üniversite öğretim üyeleri de kamu görevlisi sayılabilmektedir. Fakat kamusal faaliyetin yürütülmesine ihale usulüyle katılan kişiler bu tanıma girmemektedir.

2) Görev Nedeniyle Elinde Bulunan Mal Üzerinden İşlenmelidir

Madde metninden de anlaşılacağı gibi suçun hukuki konusu “Görevi nedeniyle zilyetliği kendisine devredilmiş olan veya koruma ve gözetimiyle yükümlü olduğu mal” olmalıdır. “mal” kelimesinden ekonomik değer ifade eden cisimler anlaşılmakta olup para da zimmet suçunun hukuki konusu olmaktadır. Yani vezne çalışanı olarak görev yapan bir devlet memurunun vatandaştan kamusal faaliyetin yürütülmesi adına aldığı parayı kendisinin hesabına geçirmesi sonucu zimmet suçu oluşacaktır.

3) Suçun Faili Malı Kendisinin veya Başkasının Zimmetine Geçirmelidir

Zimmet suçunda kamu görevlisi suç konusu malın üzerinde malikmiş gibi tasarrufta bulunmalıdır. Yani söz konusu malı tüketme, satma, kullanma, devretme de zimmet suçunu oluşturur.

NİTELİKLİ ZİMMET SUÇU NEDİR?

Zimmet suçunun nitelikli hali yine TCK’nın 247. maddesinin 2. fıkrasında düzenlenmiştir.

Madde metninden de anlaşıldığı gibi zimmet suçunu işleyen fail, bu suçu işlediğini hileli davranışlarla gizlerse ortaya nitelikli zimmet suçu çıkacaktır. Bu durumda ise suçluya verilecek ceza yarı oranında arttırılacaktır.

ZİMMET SUÇU İLE İLGİLİ EMSAL KARAR

Yargıtay 5. Ceza Dairesi 12.4.2016 tarihli 2014/1894 esas 2016/3798 sayılı kararında “ … PTT Merkez Müdürlüğünde gişe memuru olarak görev yapan sanığın suç tarihlerinde, askeri birlikler tarafından gönderilen ve asker maaşlarını içeren havalelere dair ödeme evraklarına alıcıları ile ilgisi olmayan T.C. kimlik numaralarını yazıp, alıcılar adına sahte imza atmak suretiyle ödendi göstererek toplam 17.045,95 TL tutarında havale bedelini zimmetine geçirmesi şeklinde sübuta eren ve mağdurların beyanlarına başvurulması, kimlik numaralarının karşılaştırılması suretiyle tespit edilen eylemlerinin, fiilin açığa çıkmamasını sağlamaya yönelik hileli davranışlarla gerçekleştirildiği ve zincirleme nitelikli zimmet suçunu oluşturduğu gözetilmeden, basit zimmetten hüküm kurularak eksik ceza tayin edilmesi, sebebiyle” bozma kararı vermiştir.

ZİMMET SUÇUNUN CEZASI NEDİR?

Zimmet suçunun temel şeklinde, beş yıldan on iki yıla kadar hapis cezası verilmektedir. Fakat bu suçun nitelikli şekilde işlenmesi halinde yani zimmet suçunu işlediğini saklamaya yönelik hileli davranışlarla işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında arttırılır.

Fakat bu suç TCK 247/3’de düzenlenen kullanma zimmeti şeklinde işlenmiş ise verilecek ceza yarı oranına kadar indirilebilir. Kullanma zimmetinden kastedilen, malın fail tarafından kullanılmasının ardından tekrardan iade edilmesidir.

Örneğin bir üniversitede öğretim üyeliği yapan bir kişinin görevi için kullanması verilen bilgisayarı kendi çocuğuna oyun oynaması için uzun süreli vermesi ve sonrasında tekrardan getirmesi sonucunda yine zimmet suçu oluşur.

Suça etki eden nedenler neler?

1) Suçun Nitelikli Hal şeklinde işlenmesi

Zimmet suçunun, fiili gizlemek maksadıyla hile yoluyla işlenmesi sonucunda ortaya nitelikli zimmet suçu çıkmaktadır. Ve bu durumda suçluya verilecek ceza yarı oranında artar.

2) Kullanma zimmeti

Suça konu malın fail tarafından kullanılması sonrasında iade edilmesi şeklinde işlenen zimmet suçudur. Bu durumda ise suçluya verilecek ceza yarı oranında azaltılabilir.

3) Malın değerinin azlığı

Zimmete geçirilen malın değerinin azlığı halinde daha az cezayı gerektiren hal ortaya çıkmaktadır. Bu durumda verilecek ceza üçte birden yarıya kadar indirilir. Yargıtay 5. Ceza Dairesinin 20.10.2016 tarihli 2014/7126 Esas 2016/8474 sayılı kararında “Suç tarihindeki ekonomik koşullar ve paranın satın alma gücü nazara alındığında, zimmete geçirildiği kabul edilen 3719 TL’nin değerinin azlığı sebebiyle 5237 Sayılı TCK’nın 249. maddesi uyarınca cezadan indirim yapılması gerektiğinin gözetilmemesi” sebebiyle bozma kararı verilmiştir.

AVUKATLARIN ZİMMET SUÇU NEDİR?

Avukatlar, Avukatlık Kanunu’nda gösterilen ve yalnızca avukatlar tarafından yapılabilecek işler, uzlaştırma işlemi, Türkiye Barolar Birliğinin organlarında ve barolarda yaptıkları görevleri açısından kamu görevlisi sayılırlar.

Bu sebeple avukatlar da zimmet suçunu işleyebilmektedir. Bir avukat görevi gereği kendisine verilen malı ya da koruma ve gözetmekle yükümlü olduğu malı kendisinin veya bir başkasının zimmetine geçirirse zimmet suçunu işlemiş olur.

Zimmet Suçunun cezalandırılması hukukumuz açısından önemlidir.

Zimmet suçunda korunan hukuki değer, toplumun kamu görevlilerine karşı duyduğu güvendir. Bir kamu görevlisinin zimmet suçunu işlemesi toplumun devletin işleyişine olan güvenini sarsmakta ve devlet düzenine olan inançlarını yaralamaktadır.

Bu sebeple zimmet suçunun cezalandırılması hukukumuz açısından oldukça önem arz etmektedir.