Evlenmek kadar boşanmakta doğal bir olgudur. Her iki tarafın birbirlerini yıpratmadan saygı çerçevesi içerisinde, özgür iradeleri ile evlilik birliklerini sona erdirmek amacıyla anlaşmalı şekilde boşanmaları da mümkündür. Anlaşmalı boşanma davasına da görevli mahkeme çekişmeli boşanma davasında da görevli olan “Aile Mahkemeleridir.” Anlaşmalı boşanma için Medeni kanunun aradığı bir takım şartlar vardır.
Anlaşmalı boşanmak için;
1- Evlilik ilişkisi en az 1 yıl sürmüş olması gerekmekte,
2- Eşler mahkemeye beraber başvurmalı ya da bir eşin açtığı boşanma davasını diğer eş kabul etmeli
3- Taraflar hakim huzurunda boşanma iradelerini açıklamalı,
4- Hakim, boşanmanın mali sonuçları ile çocukların durumu ile ilgili düzenlemeyi uygun bulması gerekmektedir.
Evlilik ilişkisinin en az 1 yıl sürmüş olmasından kasıt taraflar arasında resmi nikahtan itibaren bu sürenin geçmiş olması demektir. İmam nikahı, nişanlılık ya da birlikte yaşama gibi hallerde geçen süreler 1 yıllık süreye dahil edilemez.
Eşlerin mahkemeye beraber başvuracağı gibi bir eşin açtığı boşanma davasını diğer eşin kabul etmesinin yanında çekişmeli boşanma davası açılmış ve devam ederken tarafların anlaşma boşanma iradelerini açıklayan protokolü mahkemeye sunmaları ya da duruşma esnasında anlaşma şartlarını duruşma zaptına geçirmeleri ile çekişmeli olarak açılmış boşanma davası anlaşmalı boşanma davasına dönüşür.
Boşanma,kişiye sıkı sıkıya bağlı haklardan olduğu için avukatın, tarafların yerine geçerek boşanma iradesini açıklaması mümkün değildir. Taraflar bizzat hakim huzurunda iradelerini açıklamaları gerekmektedir.
Hakim, anlaşmalı boşanma protokolün de yasan hususları uygun bulması gerekmektedir. Hakim gerek görürse bu şartlarda değişikliğe gidebilir. Ancak hakimin yapmış olduğu bu değişiklikleri taraflar kabul etmesi gerekmektedir. Fakat uygulamada hakimler genellikle tarafların anlaşma sağladıkları şartları kabul etmektedirler.
Hazırlanacak olan anlaşmalı boşanma protokolü sözleşme serbestisi ilkesi gereği,içeriğinde başka hususlara da yer verilebilen bir protokoldür. Protokol de “boşanmanın mali sonuçları (nafaka,tazminat vb), müşterek çocukların durumu (velayet) bulunması zorunlu unsurlardır.
Anlaşmalı boşanma davası sonunda verilen karar, hakimin onayından geçen anlaşmalı boşanma protokolündeki düzenlemeleri kolay anlaşılır bir biçimde, daha açık bir ifade ile, eşlerin hak ve yükümlülüklerini detaylandırarak belirtmelidir ki anlaşmalı boşanma protokolü ile açılan boşanma davasının sonucunda istenen sonuçlar elde edilebilmiş olsun.
