Evlilikte eşlerin maddi haklarının korunması ve gelecekte herhangi bir mağduriyet yaşanmaması açısından önem taşıyan konulardan birisi de mal rejimidir. Mal rejimi; evlenen bir çiftin evlilik boyunca edineceği malların, evlilik birliği süresinde yönetimi ve evlilik birliğinin boşanma, ölüm vb. başkaca bir sebep nedeniyle sona ermesi halinde bu malların eşler arasında nasıl paylaşılacağını düzenler.
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu 01.01.2002 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu kanunda yasal mal rejimi olarak “edinilmiş mallara katılma rejimi” kabul edilmiştir. Edinilmiş mallara katılma rejimine göre; eşlerin evlilik birliği içerisinde sahip oldukları ve kişisel malları sayılmayan tüm mallar, birlikte yönetilir ve boşanma halinde mal kimin üstüne kayıtlı ise, diğer eşin o mal üzerinde eşit oranda katılma alacağı olduğu kabul edilir.
4722 sayılı Yürürlük Kanunu’ nun 10. maddesinde mal rejimi ile ilgili hükümlerin nasıl uygulanacağı belirtilmiştir. 01.01.2002 tarihinden önce evlenmiş olan eşler arasında bu tarihe kadar tabi oldukları mal rejimi devam eder. Eşler kanunun yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak bir yıl içinde başka bir mal rejimini seçmediklerinde ya da bir mal rejimi sözleşmesi ile yasal mal rejiminin evlenme tarihinden geçerli olacağını kabul etmedikleri takdirde iki ayrı mal rejimi eşler için söz konusu olacaktır. Yani evlilik tarihinden 01.01.2002 tarihine kadar eşlerin daha önce tabi olduğu mal rejimi, 01.01.2002 tarihinden itibaren ise yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejimi geçerli olacaktır. (01.01.2002 tarihinden önce Türk Medeni Kanunu’ nda kabul edilen yasal mal rejimi mal ayrılığı rejimidir. Mal ayrılığı rejiminde her eşin malı kendisine aittir. Eşler kendilerine ait olan malları korumak istediklerini ve paylaşmak istemediklerini beyan ederler. )
Taraflar evlenme aşamasında veya sonrasında, halk arasında hatalı olarak evlilik sözleşmesi adıyla bilinen mal rejimi sözleşmesi yapmamışlarsa, yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejimi uygulanır. Eşler yasal mal rejimini yapacakları bir sözleşme ile ortadan kaldırabilir, kanunda belirtilen diğer mal rejimlerinden yeni bir mal rejimi belirleyebilirler. Uygulanacak mal rejimi konusunda ayrıca bir sözleşme yapılmamışsa uygulanacak mal rejimi yasal mal rejimidir. Türk Medeni Kanunu’nda kabul edilmiş yasal mal rejimi; edinilmiş mallara katılma rejimidir. Edinilmiş mallara katılma rejimine göre eşlerin evlenme tarihinden itibaren sahip olduğu tüm mallar tasfiye sırasında yarı yarıya paylaştırılır.
Mal paylaşımında mallar kişisel mallar ve edinilmiş mallar olarak ikiye ayrılmıştır. Kişisel mallar mal paylaşımına konu edilemezken edinilmiş mal niteliğindeki mallar mal paylaşımına konu edilir.
Evlenmeden önce edinilen mallar kişisel mallara girmektedir. Türk Medeni Kanunu 220. Maddesinin 2 numaralı bendinde:
“Mal rejiminin başlangıcında eşlerden birine ait bulunan veya bir eşin sonradan miras yoluyla ya da herhangi bir şekilde karşılıksız kazanma yoluyla elde ettiği malvarlığı değerleri,..” kanun gereğince kişisel mal sayılmıştır.
Evlenmeden önce edinilen mallar kanun maddesinde kişisel mal olarak belirtilmiştir. Kişisel mallar evlilik birliğinin sona ermesinde tasfiyeye tabi tutulmayacaktır.
Fakat evlenmeden önce alınan malların evlilik birliği içerisinde elde edilen bir geliri varsa bu gelirler edinilmiş mal olarak sayılır. 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 219. Maddesi edinilmiş malların yani boşanma sonrası mal paylaşımına tabi olacak mal ve gelirlerin neler olduğunu sayarken kişisel malların gelirlerini de saymıştır. Eşlerden birine ait kira geliri evlilik birliği içerisinde edinilmiş mal olarak sayılır.
Evlilikten önce veya sonra eşlerden birine miras yolu ile intikal eden bir malvarlığı olabilir. Miras kalan mal varlığının bir geliri var ise gelir edinilmiş mal olarak sayılır ve malların tasfiyesine konu edilir.
Evlilik birliği öncesinde kredi ile alınmış bir mal varlığı olabilir. (Ev, araba, arsa vb.) Mülkiyet her ne kadar evlilik birliğinden önce geçmişse de malın bedeli ödenmeye devam etmektedir. Bu durumda malvarlığı her ne kadar evlilik birliğinden önce devralınmış olsa bile kredi ödemelerinin evlilik birliği içerisinde gerçekleşen kısımları mal paylaşımına konu edilecektir. Diğer eş maldaki katkı bedelini talep edebilecektir.
