Sosyal medya platformlarının hayatımızın çok içerisinde yer alması, herkes tarafından erişilebilir olması, sosyal medya vasıtasıyla işlenen suçların sayısını da artırmıştır. İnternet, kötü niyetli kullanıcılar tarafından sahte hesap açarak gerçek kişilere zarar vermek için kullanılabilmektedir. Kötü niyetli kullanıcılar Kimlik avı, sahte iş ilanı ve yatırım dolandırıcılığı, sahte ödül, sahte çekiliş gibi internet tuzakları kurmaktadırlar. Bir başkasının ismini, fotoğrafını ve sair bilgilerini kullanarak sahte sosyal medya hesapları da açılıp kullanılmaktadır.
Kötü niyetli kullanıcılar sahte hesaplar açıp, fiyat düşürerek ya da yükselterek, piyasa koşullarını manipüle de etmektedir. Bu müdahale güven kaybına yol açmakta ve sağlıklı rekabeti bozmaktadır. Elbette böylesine bir müdahale hukuki sonuçlar doğuracaktır.
Kötü niyetli kullanıcılar yaptıkları tuzaklarla dezenformasyon, manipülasyon ve spekülasyon üreterek de ekonomik çıkar hedeflemektedir. Sahte hesap açarak, otomobil ve gayrimenkul fiyatları üzerinde piyasa manipülasyonu ya da dolandırıcılık yapanlara yönelik idari ceza öngören yeni düzenleme 1 Kasım 2023 tarihi itibariyle yürürlüğe girdi. Sahte ve aldatıcı ilan yayınlayan kişilere para cezası uygulanacak. Uygulama kapsamında piyasanın çok üzerinde fahiş bir fiyat belirleyen ya da bir ürün için birden fazla ilan giren satıcılar için 10 bin liradan 100 bin liraya kadar idari para cezası uygulanacak.
İlan sitelerinde kimlik gizlenerek ilan verilememesi tüketicinin elini güçlendirdi. Düzenleme ile tüketici mağduriyetine yol açabilen sahte ilanların engellenmesi, spekülatif fiyat artışlarının önlenmesi ve elektronik ortamda hizmet sunan ilan platformlarında yer alan ilan ve bilgi kirliliğinin önüne geçilmesi amaçlanmıştır. Mevzuata aykırı davrananlar hakkında her bir aykırılık için 10 bin TL'den 100 bin TL'ye kadar idari para cezası uygulanacak.
KVKK BAĞLAMINDA SAHTE HESAP
Türk Ceza Kanunu madde 135’e göre Kişisel Verilerin Kaydedilmesi;
“(1) Hukuka aykırı olarak kişisel verileri kaydeden kimseye bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası verilir.
(2) Kişisel verinin, kişilerin siyasi, felsefi veya dini görüşlerine, ırki kökenlerine; hukuka aykırı olarak ahlaki eğilimlerine, cinsel yaşamlarına, sağlık durumlarına veya sendikal bağlantılarına ilişkin olması durumunda birinci fıkra uyarınca verilecek ceza yarı oranında artırılır. “
Verileri Hukuka Aykırı Olarak Verme Veya Ele Geçirme
Türk Ceza Kanunu madde 136’ya göre;
” (1) Kişisel verileri, hukuka aykırı olarak bir başkasına veren, yayan veya ele geçiren kişi, iki yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Suçun konusunun, Ceza Muhakemesi Kanununun 236 ncı maddesinin beşinci ve altıncı fıkraları uyarınca kayda alınan beyan ve görüntüler olması durumunda verilecek ceza bir kat artırılır.”
Sahte hesap açılması halinde fail adına sahte hesap açılan kişinin kişisel verilerinin başkasına verilmesi, yayılması ya da ele geçirilmesi suretiyle KVKK madde 17/1'in 5237 sayılı TCK’na yaptığı atıf gereği TCK madde 136/1 uyarınca 2 yıldan 4 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılıyor.
TCK BAĞLAMINDA SAHTE HESAP
Bir kişi adına sahte sosyal medya hesabının açılması, o kişiye ait fotoğrafların paylaşılması elbette suç oluşturur. Paylaşılan fotoğrafların günlük hayata dair değil de daha mahrem, gizli fotoğraflar olması özel hayatın gizliliğini ihlal suçunu oluşturmaktadır.
Türk Ceza Kanunu madde 134’e göre;
“(1) Kişilerin özel hayatının gizliliğini ihlal eden kimse, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Gizliliğin görüntü veya seslerin kayda alınması suretiyle ihlal edilmesi halinde, verilecek ceza bir kat artırılır.
(2) Kişilerin özel hayatına ilişkin görüntü veya sesleri hukuka aykırı olarak ifşa eden kimse iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. İfşa edilen bu verilerin basın ve yayın yoluyla yayımlanması halinde de aynı cezaya hükmolunur.”
Ünlü bir kişi hakkında açılmış olan sahte hesaplarda fail, kişinin ismi, fotoğrafları vb. bilgilerini kullanarak kişinin toplumdaki itibarını ve güvenini kötüye kullanarak TCK madde 158/1-i'de yer alan "Serbest meslek sahibi kişiler tarafından, mesleklerinden dolayı kendilerine duyulan güvenin kötüye kullanılması suretiyle" nitelikli dolandırıcılık suçunu işleyebilir. Faile verilecek ceza artarak 3 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası ve 5 bin güne kadar adli para cezası olur.
Sahte hesaptan gerçekleştirilen faaliyetlerle fail, tespitin zor olduğu düşüncesinin verdiği rahatlık ile iftira suçunu (TCK m. 267/1) da işleyebilmektedir. İftira suçunun cezası ise 1 yıldan 4 yıla kadar hapis cezasıdır.
Sahte hesaplar ile görüldüğü üzere birçok suç işlenebilmektedir. Eylem hakkında soruşturma, kovuşturma yapılabilmesi için özel hayatın gizliliğinin ihlali, nitelikli dolandırıcılık suçları gibi bazı hallerde şikayet şartı aranmaktadır. TCK madde 73/1, 2 uyarınca şikayete bağlı suçlarda şikayet hakkının kullanılması için mevcut süre, mağdurun fiil ve failin öğrenmesinden itibaren 6 aydır. Elbette şikayet hakkının TCK madde 66'da yer alan dava zamanaşımı süresi içinde kullanılması gerekir.
